Publicatie

Verschenen Boeken 2001

 




  Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600.
Repertory of Dutch songs until 1600

Martine de Bruin, Johan Oosterman e.a.

ISBN 90-7247-442-2
Gent / Amsterdam, 2001
2 dl. + cd-rom

Studies op het gebied van de cultuur in de Nederlanden, 4
€ 69,00

Te bestellen bij:

Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
Koningstraat 18, B-9000 Gent
Tel: (-32) (0)9 265 93 40
Fax: (-32) (0)9 265 93 49

Email: info@kantl.be Internet: http://www.kantl.be


  Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600.
Repertory of Dutch songs until 1600

Martine de Bruin, Johan Oosterman e.a.

CD-ROM
Gent / Amsterdam, 2001,
16,00 Euro

Uitsluitend verkrijgbaar bij:

Meertens Instituut
Joan Muyskenweg 25, 1096 CJ Amsterdam
Tel: (-31) (0)20 462 85 00
Fax: (-31) (0)20 462 85 55

Email: info@meertens.knaw.nl


  Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden

Louis Grijp (hoofdred.)

ISBN 90-5356-488-8
Amsterdam, Amsterdam University Press, 2001

Te verkrijgen in de boekhandel
€ 67,60

De Nederlanden bezitten een rijke muziekcultuur, al zijn we ons daar meestal niet van bewust. In deze muziekgeschiedenis worden talrijke facetten van de Nederlandse en Vlaamse muziek en het muziekleven belicht, vanaf de prehistorie tot aan de dag van vandaag. Niet alleen klassieke muziek, ook volks-, amateur- en populaire muziek komen aan de orde, steeds in hun sociale en culturele context. Bijzondere aandacht gaat uit naar de rol die muziek heeft gespeeld bij de constructie van identiteiten: van naties, politieke, etnische of religieuze groeperingen. Zowel de productie door componisten komt aan bod als de receptie van buitenlandse muziek in Nederland en België.

Deze muziekgeschiedenis wordt gepresenteerd in 126 artikelen, geschreven door meer dan honderd auteurs. Elk artikel stelt een historisch muziekmoment centraal met daarin aandacht voor een bijzonder thema, een opmerkelijk fenomeen, of een ontwikkeling in de muziek of het muziekleven der Nederlanden. De meest kleurrijke onderwerpen passeren de revue: van middeleeuwse minstrelen, Vlaamse polyfonisten en klokkengieters uit de Gouden Eeuw tot de successen van musici als Willem Mengelberg, Jacques Brel, Louis Andriessen en de popgroep Doe Maar.

Dit boek is geschreven voor muziekprofessionals en muziekliefhebbers. De bijgeleverde cd-rom biedt in woord en beeld, aangevuld met muzieknotatie en uniek geluidsmateriaal, een multimediale aanvulling op de tekst. Daarnaas staan er op de cd-rom meer dan 1000 componistenbiografieën.

Louis Peter Grijp (hoofdredactie) is bijzonder onderzoeker aan het Meertens Instituut in Amsterdam en als bijzonder hoogleraar in de Nederlandse liedcultuur verbonden aan de Universiteit Utrecht.


  Volkskunde. De rituelen van het dagelijks leven
Cahiers voor Regionale Geschiedenis en Volkscultuur, 2

Gerard Rooijakkers

100 pagina's
Utrecht: NCV, 2001
€12,50

De meeste mensen staan niet stil bij de cultuur van het dagelijks leven. Dat onze dagelijkse routines zo vanzelfsprekend zijn is natuurlijk maar schijn. Wie wat verder om zich heen kijkt ziet al snel dat er binnen een samenleving een heel scala aan trivialiteiten bestaat. Het dagelijks leven is met andere woorden heel gevarieerd al naar gelang sociale groep, regio of periode. Het is de fascinatie voor het onbeduidende, het achteloze en doodgewone die kenmerkend is voor de moderne volkskunde. Ging het daarbij aanvankelijk vooral om herkomstvragen en de ouderdom van cultuurverschijnselen, tegenwoordig zijn etnologen meer geïnteresseerd in de betekenissen van bijvoorbeeld de rituelen en feesten. Anders dan in alle voorgaande Nederlandse overzichten wordt hier geen klassieke thematische indeling aangehouden (zoals verhaal, lied, geloof, feesten enzovoorts) maar is een probleemgerichte benadering gehanteerd, uitgaande van centrale concepten die dwars door de onderwerpsrubrieken heenlopen. Het gaat hierbij niet alleen om kwesties als plaats, tijd en sociale ruimte, maar ook om processen zoals folklorisering, musealisering en concepten als traditie en authenticiteit. Dit cahier wil, behalve een handzaam overzicht, vooral ook een handleiding zijn om concreet met onderzoek aan de slag te gaan, waartoe een instructief overzicht van bronnen en methoden is opgenomen.

Inhoudsopgave Volkskunde
Bestellen bij auteur: g.w.j.rooijakkers@uva.nl


  Jongens uit de buurt:
Een ontmoeting met Güray, Naraen, Hasan, Youssef, Mustafa, Azzadine, Badir en Rachid

Louis Boumans, Hester Dibbits & Margreet Dorleijn

ISBN 90-6861-214-X
Amsterdam, Stichting beheer IISG / TCULT, 2001

Ze speelden als kleuters samen in hetzelfde speeltuintje, ze zaten samen op de lagere school en kwamen elkaar als tieners weer tegen bij het jongerencentrum: Güray, Naraen, Hasan, Youssef, Mustafa, Azzadine, Badir en Rachid vormen een hechte vriendengroep. Creativiteit en ondernemingszin zijn typerend voor hun groepsmentaliteit.

Als het om allochtone jongeren ging, sprak met in Nederland jarenlang over het 'opgroeien tussen twee culturen', een uitdrukking die nauwelijks voldoet voor deze jongens. Hun ouders zijn afkomstig uit Turkije, Marokko of Suriname, zelf leven ze in een hutspot van culturen in het hart van Nederland. Daar zetten ze zelfbewust hun eigen jongerencultuur neer,

Dit boek kwam tot stand in samenwerking met de vrienden. Twee jaar lang volgden Louis Boumans, Hester Dibbits en Margreet Dorleijn heb. De auteurs namen onderlinge gesprekken op en hielden lange interviews. De jongens spraken over hun achtergrond, hun ambities, hun visie op muziek, uitgaan, eten, kleding, de betekenis van religie en het gebruik van taal. All about us, volgens hen. Het resultaat is een verrassend direct beeld van hun leven in multicultureel Nederland.

Louis Boumans is verbonden aan de Rijksuniversiteit Leiden, Hester Dibbits aan het Meertens Instituut en Margreet Dorleijn aan de Universiteit van Amsterdam. Zij zijn betrokken bij het onderzoeksproject Talen en Culturen in het Utrechtse Lombok en Transvaal (TCULT), waarin multidisciplinair onderzoek wordt gedaan naar de culturele uitwisseling tussen groepen van verschillende afkomst in een gemengde stadswijk.


  'Er waren een Marokkaan, een Turk en een Nederlander…':
Volkskundige en taalkundige opstellen over het vertellen van moppen in de multiulturele wijk Lombok

Theo Meder (red.)

ISBN 90-6861-215-8
210 pagina's
Amsterdam, Stichting beheer IISG / TCULT, 2001

Taalkundigen en etnologen van de universiteiten van Utrecht, Leiden, Amsterdam en Tilburg en van het Meertens Instituut hebben de afgelopen jaren onderzoek gedaan in de multi-etnische wijk Lombok te Utrecht. Ze maken deel uit van het interdisciplinaire onderzoeksproject TCULT (Talen en Culturen in het Utrechtse Lombok en Transvaal).
Tijdens het multiculturele buurtfestival Salaam Lombok verzamelden TCULT-veldwerkers zoveel mogelijk moppen op band. Met de leus 'Kom op, vertel een mop! Iedere tiende mop een knaak', werd aan passanten om medewerking gevraagd. Vooral de Marokkaanse, Turkse en Nederlandse kinderen grepen enthousiast de microfoon, ook toen de knaken allang op waren. Ze spraken plat Utrechts, Berber, Turks en Algemeen Nederlands. Bekende en onbekende moppen, over Jantje, Nasreddin Hodja, Keloglan, het 'spook met de vieze handen' en de Marokkaanse krokodil werden met verve gebracht…of gingen volledig de mist in. Ook het bijbehorende commentaar en de reacties van de omstanders werden opgenomen als onderzoeksmateriaal.

De transcripties van de opnamen vormden de basis van een experiment met het doel om zowel linguïstisch als etnologisch onderzoek te doen op hetzelfde moppencorpus. In dit boek zijn de resultaten hiervan opgenomen. Onderwerpen als thematiek, taboes en etniciteit, taalkeuze, codewisseling en verteltechniek komen ruimschoots aan bod. De essays geven tevens een indruk van de verschillende soorten onderzoek die binnen TCULT zijn uitgevoerd.


  Vertelcultuur in Waterland: de volksverhalen uit de collectie Bakker

Theo Meder

ISBN 90-6861-205-0
Amsterdam, Stichting beheer IISG, 2001

In het Nederlandse volksverhaal-onderzoek mag Cornelis Bakker (1863-1933) met recht onze eerste echte veldwerker heten. Hij tekende sprookjes, sagen, grappige vertellingen en persoonlijke verhalen 'uit de volksmond' op. Bakker deed dit in zijn hoedanigheid van plattelandsarts in de gemeente Broek in Waterland en omgeving. De vertellers die hij interviewde waren zijn patiënten, doorgaans melkveehouders, boerenknechten en vissers. Bij deze eenvoudige lieden werd de verhaaltraditie geacht in zijn zuiverste vorm bewaard te zijn gebleven. In de periode 1898-1916 heeft Bakker ruim 500 verhalen opgetekend. Tijdens het vertellen maakte hij korte notities, die hij liefst dezelfde avond nog uitwerkte in de stijl zoals hij de verhalen gehoord had – soms ook in het dialect van Waterland. Hij noteerde de thans nog bekende sprookjes over Ali Baba en over Tafeltje Dekje, maar hij heeft ook de nodige sprookjes vastgelegd die tegenwoordig uit de mondelinge overlevering verdwenen zijn.
De sagen die hij hoorde, gingen veelvuldig over heksen en tovenaars, over klopgeesten en spookdieren. Wat de komische vertellingen betreft, tekende Bakker zowel de traditionele grappige sprookjes als de meer moderne moppen op. In Vertelcultuur in Waterland worden de volskverhalen uit de collectie Bakker gepubliceerd. Aan de teksteditie gaat een studie vooraf naar de persoon van de verzamelaar, de vertellers en hun repertoires, en de Waterlandse vertelschat als geheel. Dit alles ingebed in de cultuurhistorische context van Waterland rond 1900.

Theo Meder studeerde Nederlandse taal- en letterkunde en promoveerde op het repertoire van de middeleeuwse sprookspreker Willem van Hilgaersberch. Hij is sinds 1994 als volksverhaal-onderzoeker verbonden aan het Meertens Instituut.


  Vertrouwd bezit: Materiële cultuur in Doesburg en Maassluis 1650-1800

Hester Dibbits

ISBN 90-6168-591-5
Nijmegen, SUN, [Memoria], 2001

Met Vertrouwd bezit levert de historica Hester Dibbits een opmerkelijk voorbeeld af van de geschiedenis van de materiële cultuur, een jonge, sinds kort bloeiende tak van geschiedschrijving. Dibbits onderzoekt en vergelijkt de cultuur van het dagelijks leven in twee plaatsen in de Republiek gedurende de zeventiende en achttiende eeuw: het Gelderse landstadje Doesburg en het welvarende Zuid-Hollandse vissersdorp Maassluis. De vraag die haar daarbij interesseert, is hoe inwoners van deze twee plaatsen hun bestaan vormgaven en betekenis verleenden aan de voorwerpen waarmee zij dagelijk omgingen.
Zij brengt het bezit zo veel mogelijk in verband met het gebruik dat de mensen ervan maken. Daardoor is het mogelijk inzicht te krijgen in de verschillen tussen de beide lokale culturen. Hier blijkt opnieuw hoe ondoordacht het is om voor deze periode te spreken van de Nederlandse cultuur.
Vertrouwd bezit laat ons van heel nabij kennismaken met zeventiende- en achttiende-eeuwse mensen en hun huishouden.
 


Verschenen boeken 2006
Verschenen boeken 2005
Verschenen boeken 2004
Verschenen boeken 2003
Verschenen boeken 2002
Verschenen boeken 2000
Verschenen boeken 1990-2000
Verschenen boeken 1980-1990
Nieuwjaarsbrochures