Onderzoek en documentatie van taal en cultuur in Nederland

Activiteiten Variatielinguïstiek

De onderzoekers van de afdeling Variatielinguïstiek waren in 2010 op vele fronten actief. Het onderzoek in de verschillende intern en extern gefinancierde projecten leverde 38 (inter-)nationale wetenschappelijke publicaties en 68 wetenschappelijke lezingen op. Er werden drie internationale workshops georganiseerd: Past and Present Processes of Dialect Convergence. Data and Methods (Amsterdam), Early Child Bilingualism, Concluding Colloquium (Amsterdam) en European Dialect Syntax (San Sebastian). Mathilde Jansen promoveerde op het proefschrift Language Change on the Dutch Frisian Island of Ameland. Daarnaast waren er twee externe promoties. Drie postdocs voltooiden hun projecten en hebben inmiddels elders een vaste aanstelling: Marika Lekakou (Universiteit van Ioannina), Daniel Hall (University of Toronto) en Sharon Unsworth (Universiteit Utrecht). Alle senior-onderzoekers gaven dit jaar MA- en PhD-cursussen.


Een aanzienlijke bijdrage werd dit jaar geleverd op het vlak van (nieuwe) gegevensverzamelingen en onderzoeksinfrastructuur. Het verzamelen van nieuwe gegevens met behulp van interviews werd voltooid voor de extern gefinancierde projecten Roots of Ethnolects (etnisch gekleurd Nederlands), From Dialect to Regiolect (jonge en oude dialectsprekers) en Early Child Bilingualism (kindertaal en meertaligheid). Het CLARIN-project MIMORE (Microcomparative Morphosyntax Research Tool) werd in 2010 uitgevoerd en voltooid. Het betreft een samenwerkingsproject met de Universiteit Utrecht waarin drie dialectdatabases geïntegreerd en gemeenschappelijk doorzoekbaar zijn gemaakt.

Eind 2010 werden twee nieuwe CLARIN-aanvragen gehonoreerd, deze zullen in 2011 worden uitgevoerd. Het project Cognition, Acquisition and Variation Tool beoogt de integratie en het analyseerbaar maken van gegevensverzamelingen op het terrein van kindertaal en dialectwoordenschat. Het project International Parser of Historical Dutch in Retrospect beoogt de ontwikkeling van een tagger/parser voor oudere Nederlandse teksten ten behoeve van diachroon taalkundig onderzoek.


Het Meertens Instituut lanceerde in samenwerking met o.a. Ewoud Sanders, het Instituut voor Nederlandse Lexicologie en de Nederlandse Taalunie het Meldpunt Taal, waar informanten observaties op het gebied van de Nederlandse taal en dialecten kunnen melden. In juni ging de nieuwe voornamendatabase online. Verder werden in het Edisyn-project zes internationale dialectsyntactische databases geïntegreerd en doorzoekbaar gemaakt. De komende jaren komen daar nog enkele databases bij. In 2010 heeft een consortium onder leiding van het Meertens Instituut bovendien de middelen verworven om te gaan werken aan een Engelstalige, digitale wetenschappelijke grammatica van het Nederlands en het Fries. Bestaande informatie over de grammatica van de beide talen wordt bij elkaar en met elkaar in verband gebracht. Het gaat daarbij om de fonologie (klanksysteem), de morfologie (woordstructuur) en de syntaxis (zinsbouw). De doelgroep van dit project is de internationale gemeenschap van taalkundige onderzoekers op het gebied van grammaticale structuur in het algemeen, en meer in het bijzonder die op het gebied van het Nederlands en het Fries. Het project, met de naam Language Portal Dutch/Frisian, zal in 2011 van start gaan op basis van een subsidie van NWO in het kader van NWO-groot. Behalve het Meertens Instituut zijn bij dit omvangrijke vijfjarige project ook de Universiteit Leiden, de Fryske Akademy, het Instituut voor Nederlandse Lexicologie en de Universiteit Utrecht betrokken.

Een andere mijlpaal was de voltooiing van The Blackwell Compendium to Phonology (red. Van Oostendorp, o.a.), een verzameling van 124 artikelen die een breed en diepgaand overzicht geven van historische en lopende debatten in het fonologisch onderzoek.Dit vijfdelige boekwerk verschijnt begin 2011.

Publikaties

Wetenschappelijke artikelen in tijdschriften

  • Barbiers, S., Koeneman, O.N.C.J. & Lekakou, M. (2010). De linkerperiferie gaat de dialoog aan. Een antwoord op Den Dikken. Nederlandse Taalkunde, 15(3), 312-314.
  • Barbiers, S., Koeneman, O.N.C.J. & Lekakou, M. (2010). Vragen aan de linkerperiferie. Nederlandse Taalkunde, 15(3), 284-307.
  • Barbiers, S. (2010). Weijnen en het interlinguaal syntactisch onderzoek. Taal & Tongval, 62, 44-60.
  • Broekhuis, H. & Klooster, W.G. (2010). Merge and Move as costly operations. Revista Virtual de Estudos da Linguagem, 8(4), 155-182.
  • Cornips, L. & De Vogelaer, G. (2010). Variatie en verandering in het Nederlandse genus: een multidisciplinair perspectief. Taal en tongval. Themanummer, 1-12.
  • Cornips, L. & Stengs, I.L. (2010). Regionale identiteit: het belang van het lokale voor de beleving van wie we zijn. Idee: wetenschappelijk tijdschrift D66, 31(5), 10-13.
  • Gooskens, C., Heeringa, W.J. & Beijering, K. (2010). Phonetic and Lexical Predictors of Intelligibility. International Journal of Humanities and Arts Computing, 2(1-2), 63-81.
  • Hall, D.C. (2010). Probing the unnatural. Linguistics in the Netherlands, 27, 73-85.
  • Hermans, B.J.H. (2010). Perception of the tone contrast in Limburgian dialects. Zeitschrift für Dialektologie und Linguistik (ZDL), 77(1), 87-94.
  • Hulk, A. & Unsworth, S. (2010). Bilingualism as a kind of therapy? Applied Psycholinguistics, 297-303.
  • Kruijsen, T.J.W.M. (2010). Weijnen en zijn nalatenschap. Taal en tongval, 62(1), 87-97.
  • Oostendorp, M. van (2010). De duivel zit in de d en de t. Logopedie en Foniatrie, 82(1), 20-24.
  • Osenova, P., Heeringa, W.J. & Nerbonne, J. (2010). A quantitative analysis of Bulgarian dialect pronunciation. Zeitschrift für Slavische Philologie, 66(2), 425-458.
  • Postma, G.J. (2010). De Oudsaksische doopbelofte in het licht van de historische syntaxis. Nederlandse Taalkunde, 15(1), 88-94.

Wetenschappelijke hoofdstukken in boeken

  • Barbiers, S. (2010). Focus particle doubling. In Structure Preserved. Studies in Syntax for Jan Koster (Linguistics Today, 164) (pp. 21-30). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
  • Barbiers, S. (2010). Language and space: Structuralist and generative approaches. In Peter Auer & Jürgen.Erich Schmidt (Eds.), Language and Space. An International Handbook of Linguistic Variation. Volume 1: Theories and Methods (pp. 125-142). Berlin: De Gruyter Mouton.
  • Barbiers, S. & Bennis, H.J. (2010). De plaats van het werkwoord in zuid en noord. In J. De Caluwe, J. Van Keymeulen & J. Van Keymeulen (Eds.), Voor Magda. Artikelen voor Magda Devos bij haar afscheid van de Universiteit Gent (pp. 25-42). Gent: Academia Press.
  • Battisti, E. & Hermans, B.J.H. (2010). The palatalization of dental stops. In A. Cortina (Ed.), Abordagens em Fonetica e Fonologia (pp. 279-290). Sao Paulo: Alfa.
  • Bennis, H.J. (2010). A dynamic perspective on inflection. In J.W. Zwart & M. Vries (Eds.), Structure Preserved (pp. 49-56). Amsterdam: John Benjamins.
  • Bloothooft, G. (2010). Voornamen in kaart : een weerspiegeling van maatschappelijke veelvormigheid. In A. Schuurman & O. Boonstra (Eds.), Tijd en Ruimte; Nieuwe toepassingen van GIS in de alfawetenschappen (pp. 38-51). Utrecht: Matrijs.
  • Bloothooft, G., Mandemakers, K., Brouwer, L. & Brouwer, M. (2010). Data mining in the (historic) Civil Registration of The Netherlands from 1811 – present. In Proceedings CNRS-INSHS Workhop “Family name between socio-cultural feature and genetic metaphor. From concepts to method (pp. 1-8). Parijs, Frankrijk: MNHN.
  • Broekhuis, H. & Vogel, R. (2010). Crash-proof syntax and filters. In M.T. Putnam (Ed.), Exploring crash-proof grammars (Language Faculty and Beyond, 3) (pp. 245-267). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
  • Hall, D.C. (2010). On the realization of contrastive labial place. In M. Heijl (Ed.), Proceedings of the 2010 meeting of the Canadian Linguistic Association (Proceedings of the Canadian Linguistic Association). Toronto: Canadian Linguistic Association.
  • Heeringa, W.J. & Nerbonne, J. (2010). Dialectvariatie, dialectafstanden en dialectindelingen. Een formele analyse van uitspraakverschillen. In O. Boonstra & A. Schuurman (Eds.), Tijd en ruimte. Nieuwe toepassingen van GIS in de alfawetenschappen (pp. 88-101). Utrecht: Uitgeverij Matrijs.
  • Hermans, B.J.H. & Hinskens, F.L.M.P. (2010). The phonological representation of the Limburg tonal accents. In J.E. Schmidt & E. Glaser (Eds.), Proceedings of the IGGD 2009, Zuerich (pp. 101-117). Stuttgart: Steiner Verlag.
  • Hinskens, F.L.M.P. (2010). Lexicon, phonology and phonetics. Or: Rule- ­based and usage- ­based approaches to phonological variation. In P. Siemund (Ed.), Linguistic Universals and Language Variation (rends in Linguistics. Studies and Monographs [TiLSM] 231, 231) (pp. 416-456). Berlijn: Mouton de Gruyter.
  • Hulk, A. & Cornips, L. (2010). The role of gender and count features in the acquisition of ‘het’ as a pronoun: similarities and differences with its acquisition as a determiner. In J Costa, M Castro, M Lobo & F Pratas (Eds.), Proceedings of GALA 09 (Generative Approaches to Language Acquisition) (pp. 232-243). Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.
  • Kruijsen, T.J.W.M. & Sijs, N. van der (2010). Mapping Dutch and Flemish. In R. Klein, S. Rabanus & A. Lameli (Eds.), Language and Space. An International Handbook of Linguistic Variation, Volume 2: Language Mapping (pp. 180-202). Berlijn: De Gruyter/Mouton.
  • Kruijsen, T.J.W.M. & Brok, H.J.T.M. (2010). Vossenstaart, leeuwenbekje en koeienoog. Theriomorfe benoemingsaspecten in de volksnamen van planten. In J. De Caluwe & J. Van Keymeulen (Eds.), Voor Magda. Artikelen voor Magda Devos bij haar afscheid van de Universiteit Gent (pp. 73-92). Gent: Academia Press.
  • Kunst, J.P. & Wesseling, F. (2010). Dialect Corpora Taken Further: The DynaSAND corpus and its application in newer tools. In Proceedings of the 24th Pacific Asia Conference on Language, Information and Computation (pp. 759-767).
  • Kunst, J.P. & Barbiers, S. (2010). Using the internet for user specified mappings. In R. Kehrein, S. Rabanus & A. Lameli (Eds.), Language and Space. An International Handbook of Linguistic Variation. Volume 2: Language Mapping (pp. 401-415). Berlin: De Gruyter Mouton.
  • Lekakou, M. & Szendroi, K. (2010). Interpretative effects of multiple determiners in Greek. In Proceedings of BLS 35 (pp. 235-246).
  • Lekakou, M. & Szendroi, K. (2010). The cross-linguistic distribution of polydefinites: case and expletive determiners. In Proceedings of NELS 40. Boston, MA: MIT Press.
  • Nerbonne, J. & Heeringa, W.J. (2010). Measuring dialect differences. In P. Auer & J.E. Schmidt (Eds.), Language and Space. An international Handbook of Linguistic Variation. Volume 1: Theories and Methods (pp. 550-567). Berlin and New York: De Gruyter Mouton.
  • Postma, G.J. (2010). The impact of failed changes. In C Lucas, S Watts, A Breitbarth & D Willis (Eds.), Continuity and Change in Grammar (pp. 269-302). Benjamins.
  • Unsworth, S. & Blom, E. (2010). Comparing L1 children, L2 children and L2 adults. In E. Blom & S. Unsworth (Eds.), Experimental Methods in Language Acquisition Research (pp. 201-222). Amsterdam: John Benjamins.
  • Unsworth, S. & Hulk, A. (2010). L1 acquisition of neuter gender in Dutch: Production and judgement. In A. Castro, J. Costa & M. Lobo (Eds.), Proceedings of GALA 09. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.

Boeken en boekredactie

  • Blom, E. & Unsworth, S. (Eds.). (2010). Experimental Methods in Language Acquisition Research. Amsterdam: John Benjamins.
  • Hinskens, F.L.M.P. & Taeldeman, J. (Eds.). (2010). Language and space: Dutch. Berlijn: Mouton de Gruyter.

Congressen en workshops

In 2010 zijn de volgende bijeenkomsten (mede-)georganiseerd door de onderzoeksgroep Variatielinguïstiek:

  • Past and present processes of dialect convergence. Data and methods. Symposium: Amsterdam – Meertens Instituut (2010, februari 04).
  • Material and Consumer Culture Network. ESSHC conference: Gent (2010, april 15).
  • 3rd Amsterdam Workshop on Greek Linguistics (2010, mei 10).
  • European Dialect Syntax IV (2010, juni 21 – 23).
  • Early Child Bilingualism: Bilingual first language acquisition or child second language acquisition. Concluding colloquium International NWO “Language acquisition and Multilingualism”: Meertens Instituut, Amsterdam (2010, november 30).

Onderwijs

BA/MA of PhD cursus

  • Cornips, L. (2010). Syntax and variation from a multi-disciplinary perspective. LOT Winterschool 2010, PhD cursus, Vrije Universiteit: Amsterdam (2010, januari 18 – 2010, januari 22).
  • Hermans, B.J.H. (2010). Typologies of the segment. DGfS-CNRS Summer School in Linguistic Typology, PhD cursus, Leipzig (2010, augustus 30 – 2010, september 03).
  • Hermans, B.J.H. (2010). Typologies of the syllable. DGfS-CNRS Summer School on Linguistic Typology, PhD cursus, Leipzig (2010, augustus 30 – 2010, september 03).
  • Hinskens, F.L.M.P. (2010). Inleiding taalvariatie – Haagse Harrie, Mehmet Pamuk en hun kornuiten, Ba/Ma cursus.
  • Hinskens, F.L.M.P. (2010). Ethnolects: Backgrounds, settings, design and significance. PhD cursus, Universiteit Hamburg, Duitsland: (2010, juli 21 – 2010, juli 24).

Gastlezing in BA/MA of PhD cursus

  • Bennis, H.J. (2010). BA-gastcollege: onderzoek naar taal en spelling. Nederlands, Universiteit van Amsterdam: (2010, oktober 04).
  • Bennis, H.J. (2010). MA-gastcollege: Darwin en taal; de stem van de evolutie.  Nederlandse Taalkunde, Universiteit van Amsterdam (2010, maart 26).
  • Bennis, H.J. (2010). MA-gastcollege: Variation in Inflection in Dutch Dialects. Universiteit Leiden (2010, maart 11).
  • Boef, E. (2010). Vier BA gastcolleges morfologische en syntactische microvariatie in het Nederlands.  Inleiding Taalvariatie – Haagse Harrie, Mehmet Pamuk en hun kornuiten: Vrije Universiteit en Meertens Instituut (2010, oktober 04 – 2010, oktober 13).
  • Boef, E. (2010). MA-gastcollege: Comparative Syntax: Microsyntax: Utrecht University (2010, december 17).
  • Cornips, L. (2010). Gastcollege Straattaal. Vrije Universiteit van Amsterdam: (2010, december 13 – 2010, december 15).
  • Heeringa, W.J. (2010). BA-gastcollege: Methoden voor vergelijking en classicatie van dialecten. Vrije Universiteit Amsterdam (2010, september 27).
  • Jansen, M.M. (2010). BA-gastcollege: Sociolinguïstiek: sekse/gender. Inleiding Taalvariatie voor BA studenten Neerlandistiek en ATW van de VU en de UvA: (2010, oktober 20).
  • Wijngaarden, W.A. van (2010). BA-gastcollege: Inleiding taalvariatie, Haagse Harrie, Mehmet Pamuk en hun kornuiten. Nederlandse taal en cultuur. Vrije Universiteit en Meertens Instituut (2010, september 13 – 2010, december 08).

Redacties

Onderzoekers van Variatielinguïstiek waren betrokken als (gast)-redacteur bij de volgende tijdschriften:

  • Diachronica
  • Handelingen van de Koninklijke Zuid-Nederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis (KZM)
  • Naamkunde
  • Nederlandse Taalkunde
  • Neerlandistiek.nl
  • Onoma
  • Taal en tongval
  • Zeitschrift für Dialektologie und Linguistik (ZDL).

Volg ons op X (Twitter) Volg ons op Facebook Volg ons op Instagram