Oktober 2011: 4 oktober werelddierendag

Ik moet van school uit zien te vinden waarom 4 oktober werelddierendag is en niet bijvoorbeeld 10 september. Kunt u mij daar een antwoord opgeven?

Renske, Almelo

Het antwoord wordt gegeven door Eveline Doelman.

Op 4 oktober is het werelddierendag, de dag waarop overal ter wereld wordt stilgestaan bij de rechten van de dieren in onze samenleving. 4 oktober is ook de sterfdag van Sint-Franciscus van Assisi (1181-1226), de grondlegger van de kloosterorde der Franciscanen. Uit de verhalen over het leven van deze heilige zijn vooral die over zijn liefde voor de natuur en de dieren tot de verbeelding gaan spreken zowel bij katholieken als bij protestanten. Met name de uit de geschiedschrijving bekende preek van Franciscus tot de vogels heeft steeds opnieuw inspiratie gegeven.

In de twintigste eeuw ontstond er een sterke opleving in de belangstelling voor Franciscus als dierenvriend. Die belangstelling heeft zeker meegespeeld toen in 1929 tijdens een internationaal congres van verenigingen voor dierenbescherming in Wenen de sterfdag van de heilige Franciscus werd uitgeroepen tot internationale dag van het dier.

In Nederland werd in 1930 voor het eerst dierendag gehouden. 66 jaar eerder, in 1864 was in Den Haag de Haagsche Vereeniging tot Bescherming van Dieren opgericht in navolging van al bestaande verenigingen elders in Europa en als eerste van een reeks plaatselijke verenigingen in Nederland. In 1877 werd haar naam veranderd in Landelijke Vereeniging en onder die naam sloten de meeste lokale vereningen zich aaneen. De belangrijkste doelstellingen van de Ver(e)eniging (afgekort: de Dierenbescherming) waren en zijn nog steeds de tot standkoming van de wetgeving voor dieren en de controle op de naleving van dierenwetten. Na de eerste Wereldoorlog begon zij ook voorlichting te geven via brochures, folders, film, krant, radio en televisie. Dierendag werd vanaf 1930 de belangrijkste dag in het jaar voor het houden van voorlichtingcampagnes.

Dierendag is door de internationale verenigingen van dierenbescherming ingesteld als wereldthemadag om het publiek bewust te maken van het idee dat dieren rechten hebben en beschermd moeten worden. Het verschijnsel themadag of dag in het teken van een bepaald idee bestond in 1929 nog relatief kort. Het was een nieuw middel om te wijzen op de ondergeschikte positie van bepaalde groepen en op veronachtzaamde vraagstukken in de samenleving. Dierendag sloot als betrekkelijke nieuweling in de reeks aan bij (inter)nationale dagen als de dag van de arbeid (1890), vrouwendag (1910), moederdag (ca. 1914) en boomplantdag (1919).

Voor meer informatie over Dierendag, zie het artikel van Eveline Doelman: Dierendag.

Afbeelding boven: St. Francis, door W. Hollar (1607 – 1677)
Afbeelding onder: Hond, T.N. Verheul

Ook een vraag voor het Meertens Instituut? Mail de redactie.

Dit artikel is verschenen in de digitale nieuwsbrief van het Meertens Instituut. Ook abonnee worden? Klik hier