Nieuw in de collectie: De verloren gewaande dialectvragenlijst 57c

In de nieuwsbrief van juli heeft u al kunnen lezen over het nieuwe vrijwilligersproject van het Meertens Instituut. Binnen dit project wordt gewerkt aan het digitaal ontsluiten van papieren vragenlijsten. Deze enquêtes werden tussen 1931 en 2005 door het Meertens Instituut uitgezonden naar informanten. Zo’n miljoen pagina’s met handgeschreven antwoorden over taal- en volkskundige onderwerpen wachten nu op ontcijfering.

Bijvangst

Als ‘bijvangst’ van dit project kwam onlangs een vragenlijst boven water die destijds wél door het Meertens Instituut was uitgezonden, maar zich niet in het archief bevond. Vreemd, want de vragenlijsten zijn altijd beschouwd als een waardevolle informatiebron voor onderzoekers. De papieren lijsten zijn dan ook trouw opgeborgen in het archief. Bijna allemaal.

Vraqenlijst 57c

Vragenlijst 57c was een uitzondering op de regel. Bij de beantwoording van de vragen in deze lijst werd verzocht bepaalde woorden of zinnen weer te geven in het eigen dialect van de informant. De lijst 57c werd uitgezonden in 1982, maar de vragen waren een herhaling van identieke vragen uit vragenlijsten van vaak decennia eerder.

Hoe heeft deze lijst uit het zicht kunnen raken? Dat moet ongeveer als volgt zijn verlopen. De vragenlijsten werden destijds verstuurd op verzoek van prof.dr. Cor van Bree. Hij wilde met een groep Leidse studenten nagaan of iemands taalgebruik in de loop van zijn leven wijzigingen ondergaat. Dit verklaart de herhaalde vragen. De lijsten werden gestuurd aan informanten die jaren eerder dezelfde vragen reeds hadden beantwoord. Het onderzoek met de Leidse studenten werd inderdaad uitgevoerd en de ingevulde vragenlijsten werden door Van Bree enkele jaren later gebruikt voor een artikel. Vervolgens werden ze aan de kant gelegd, en gaandeweg zijn de papieren in het vergeetboek geraakt.

Archiefnummer 485

Toen Nicoline van der Sijs in verband met het vrijwilligersproject stuitte op het hiaat in de Meertenscollectie, kwam de naam van Van Bree naar voren. Ze heeft vervolgens contact met hem opgenomen. Resultaat: Van Bree wilde dit bijna vergeten materiaal graag afstaan aan het archief van het Meertens Instituut. Daar is lijst 57c nu opgeslagen bij de andere vragenlijsten en raadpleegbaar onder Archiefnummer 485. De vragenlijsten zullen ook worden meegenomen in het vrijwilligersproject.

Ook vrijwilliger worden? Meld u aan op www.meertens.knaw.nl/vragenlijsten of stuur een e-mail naar Nicoline van der Sijs.

Dit artikel is verschenen in de digitale nieuwsbrief van het Meertens Instituut. Ook abonnee worden? Klik hier.

Bijdrage en foto door Diedrik van der Wal