Nieuw in de collectie: Co-habiting with ghosts

Geesten bestaan, zoveel is zeker. In ieder geval in de belevenis van veel mensen vertegenwoordigen geesten en spoken een dagelijkse realiteit, waarmee terdege rekening moet worden gehouden. Voor haar studie naar Engelse en Welshe spookhuizen heeft Caron Lipman een dertiental zegspersonen (individuen en koppels) geïnterviewd over de dagelijkse omgang met de spoken in hun huizen.

Spookkat

Het gaat daarbij overigens niet alleen om de klassieke klopgeesten, maar er is ook sprake van bijvoorbeeld de geest van een grootmoeder, een spookkat, ronddwalende monniken of van geesten die zich enkel als groep manifesteren. De geesten tonen hun aanwezigheid op diverse manieren. Ze kladden op muren, halen kamers overhoop of springen onverwachts op je gezicht. Soms gaan de geesten wat subtieler te werk en is het meer een kwestie van bepaalde energieën of gewaarwordingen.

Lipman, van huis uit geografisch onderzoeker aan de University of London, beschrijft in dit boek de manieren waarop haar zegspersonen hebben geleerd samen te wonen met de huisgeesten. Wat hebben ze daarvoor moeten doen en hoe combineren ze het met andere aspecten van hun dagelijks leven, zoals werk en relaties? Hoe gaan ze om met twijfels aan de echtheid van de verschijnselen? Hoe verloopt de onderlinge communicatie tussen geest en mens?

Vreedzame co-existentie

Wie niet in een spookhuis woont, denkt daar doorgaans weinig over na, en wordt door Lipmans boek betrokken in een wonderlijke wereld van bovennatuurlijke ervaringen. Als je in zo'n huis woont, kan dat op den duur als heel normaal gaan aanvoelen. Sommige bewoners van de spookhuizen blijken dan ook helemaal geen behoefte te hebben om te verhuizen of de spoken zelfs maar te verjagen. Er is een soort vreedzame co-existentie ontstaan. Een van de zegspersonen, huismeester Ben, stelt dat de geesten nu eenmaal deel uitmaken van het huis, en hij respecteert dat.

De vele interviewcitaten in Co-habiting with ghosts zorgen ervoor dat het werk van Lipman niet alleen een theoretische en wetenschappelijke verhandeling is, maar dicht bij de dagelijkse werkelijkheid van de zegspersonen blijft. Jammer is het wel dat er geen fotokatern is opgenomen, zodat de lezer de beschreven spoken(wan)daden ook had kunnen bekijken.

Spookhuisenquête

Het boek van Lipman doet verlangen naar meer; is het niet tijd voor een mooie Nederlandse publicatie over spookhuizen? Een mooi uitgangspunt daarvoor zou de 'Spookhuisenquête' kunnen zijn die in 1947 onder auspiciën van het Meertens Instituut werd uitgevoerd.

Co-habiting with Ghosts: Knowledge, Experience, Belief and the Domestic Uncanny. Caron Lipman. 2014. Burlington, VT: Ashgate Publishing. 248 pages. ISBN 9781409467724

Foto in tekst door Femke Niehof, detail van vragenlijst 12c, 1947.

________________________________________________________________

Een bijdrage van Diedrik van der Wal.

Dit artikel is verschenen in de nieuwsbrief (november 2015) van het Meertens Instituut. Ook interesse in de nieuwsbrief? Klik hier voor meer informatie.