Vraag van oktober 2016: Wat is de taal van Nederland?

Wat is de taal van Nederland? Het antwoord wordt gegeven door taalkundige Marten van der Meulen.

Deze tekst is in het Nederlands. De meeste mensen spreken dagelijks Nederlands. Politiek, kranten, onderwijs: Nederlands. De taal van Nederland is dus Nederlands, maar daar blijft het niet bij.

Officiële talen

Plaatselijk zijn er meer officiële talen: in Friesland het Fries, op Bonaire het Papiaments, op Sint Eustatius en Saba het Engels. En dat is alleen nog maar officieel. Er worden in Nederland nog veel meer talen gesproken. Enkele honderden waarschijnlijk. Hoeveel het er zijn, dat weten we niet precies. Hoeveel sprekers al die talen hebben, dat weten we ook niet. Maar wanneer een op de vijf inwoners van Nederland in ieder geval deels een buitenlandse achtergrond heeft, is het niet moeilijk te beseffen dat er heel veel anderstaligen zijn.

Dat een groot deel van de Nederlandse bevolking een andere taal spreekt, is niet nieuw. Er zijn periodes geweest waarin grote delen van de bevolking Frans spraken. En door migratie in de Gouden Eeuw was Duits ook heel gewoon.

Meer talen dan landen

De diversiteit in bevolking en talen is relatief nieuw. Nu zijn er vooral veel kleine groepen sprekers van uiteenlopende talen. De taalsituatie is een afspiegeling van de herkomst van de mensen. Meer nog dan dat: er zijn veel meer talen dan landen. In Ethiopië alleen al worden 90 talen gebruikt. Die situatie is geen uitzondering: in ieder land ter wereld worden bijvoorbeeld meerdere talen gesproken. Ook Nederland is al eeuwenlang een meertalig land, en alles wijst erop dat we dat in de toekomst zullen blijven.​

Kans maken op "Het eb en vloed van taal"

Meer van dit soort vragen? Lees dan het boekje "Het eb en vloed van taal". Ter gelegenheid van de presentatie van het (pop-up-)Taalmuseum in Leiden schreef taalkundige Marten van der Meulen dit boekje dat “wil aanzetten tot nadenken over hoe taal ons leven vormt”. Vragen die aan bod komen, zijn onder meer ‘Hoe zitten talen in elkaar?’, ‘Hoe gebruiken we ze?’, ‘Hoe verandert taal?’, en, iets filosofischer, ‘Oefenen wij macht uit over taal, en hoe doen we dat?’ en ‘Oefent taal macht uit over ons?’

Het boekje is verkrijgbaar in de webshop van Onze Taal. Het Meertens Instituut mag vijf exemplaren weggeven. Kans maken op een exemplaar? Stuur dan vóór 1 november 2016 een e-mail naar communicatie@meertens.knaw.nl.