HERILIGION

Het Europese onderzoeksproject HERILIGION – De vererfgoedisering van religie en de sacralisering van erfgoed in hedendaags Europa (HERA) onderzoekt de spanningen en paradoxen die opkomen wanneer religieuze plaatsen, objecten en praktijken tot erfgoed gemaakt worden. Wereldwijd worden religieuze gebouwen, voorwerpen en tradities geconserveerd en gewaardeerd als cultureel erfgoed, waarbij de oorspronkelijke spirituele dimensie naar de achtergrond verdwijnt. 

Tegelijkertijd krijgen culturele voorwerpen, tradities en bijzondere architectuur met erfgoedstatus een onaantastbare, welhaast sacrale betekenis. Dit project onderzoekt wat deze, vaak botsende, vormen van heiligheid, seculier en religieus, zeggen over onze tijd.

Het deelproject aan het Meertens Instituut, getiteld ‘The Dutch Passion for the Passion’ richt zich op allerlei vormen van passiespelen, zoals Bach’s Matthaus Passion, de Passiespelen Tegelen, en The Passion (EO/KRO). Een belangrijke context hierbij is het steeds sterker wordende debat over het belang van religieus erfgoed, vaak aangeduid als ‘ons Joods-Christelijke verleden’, voor het begrijpen van de huidige, seculiere Nederlandse identiteit. Deze ontwikkeling moet geplaatst worden in een toenemende onzekerheid over de groeiende zichtbaarheid religieus-culturele ‘anderen’, met name Moslims in de Nederlandse samenleving. Specifiek wordt gekeken naar de hedendaagse populariteit en status van de verschillende passies, en de wijze waarop huidige opvoeringen van de lijdensweg van Christus’ passies zich verhouden tot verbeeldingen van religieuze en seculiere gemeenschappen in het heden en verleden. Het onderzoek zal vooral bestaan uit etnografisch veldwerk aangevuld met media- en discours-analyse en historische methodes. Er wordt samengewerkt met het museum Catharijne Convent in Utrecht.