4 december 2019

Artist in Residence onderzoekt hoe we klimaatverandering bespreekbaar kunnen maken

Vanaf 1 februari 2020 heeft het Meertens Instituut een nieuwe Artist in Residence. Jasmijn Visser verbindt onderzoek, data en collecties van het Meertens Instituut met kunst. Daarbij wil ze de relatie tussen de Nederlandse cultuur enerzijds en het klimaat en het weer anderzijds zichtbaar maken aan de hand van taal. Dit zal resulteren in het hoorspel Mooi Weer Spelen. Ze hoopt hiermee de discussie over klimaatverandering verder te stimuleren. 

Het klimaat en het weer zijn onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse cultuur. We fietsen door weer en wind, hopen elk jaar op een nieuwe Elfstedentocht, maken een praatje over het weer als we het ijs willen breken. Ook vormen zegswijzen waarin het weer een rol speelt een kenmerkend onderdeel van ons dagelijkse taalgebruik. “Daarentegen weten we niet hoe we over klimaatverandering moeten spreken,” aldus Visser.
 
Complexe discussie
 
Klimaatverandering is gelaagd, en onlosmakelijk verweven met andere geopolitieke kwesties. Dit complexe fenomeen wordt door wetenschap en media begrijpelijk gemaakt door een concentratie op cijfers. “De abstractie van complexe data werkt voor velen verlammend.’’ Bovendien is het lastig om te discussiëren over een fenomeen dat vooralsnog nagenoeg ‘onzichtbaar’ is: meteorologische voorvallen zijn niet met zekerheid aan klimaatverandering toe te schrijven, en inschattingen voor de toekomst zijn onstabiel en onzeker.” Mede hierdoor is de klimaatdiscussie vanuit maatschappelijk en politiek perspectief complex.
 
Hoorspel Mooi Weer Spelen 
 
Visser wil als Artist in Residence bij het Meertens Instituut een taal creëren voor het spreken over het ‘complexe en schijnbaar onzichtbare’. Visser: “Eerst wil ik begrijpen hoe wij cultureel leven met het klimaat, om van daaruit een verbinding te maken met het grote globale verhaal.”
 
Met behulp van de collecties van het Meertens Instituut wil de kunstenaar onderzoeken hoe het weer en het klimaat een plek hebben in de Nederlandse taal en cultuur: Nederlandse dialecten, volksvertellingen en historische gebeurtenissen. Deze data verbindt Visser vervolgens met de huidige dialoog over klimaatverandering in een hoorspel, genaamd Mooi Weer Spelen, waarin ze de complexiteit van klimaatverandering bespreekbaar maakt. In het hoorspel zal Visser de Nederlandse geschiedenis hervertellen met het weer als protagonist. 
 
Over Jasmijn Visser
 
Complexiteit staat altijd centraal in het werk van Jasmijn Visser, vooral met betrekking tot geopolitieke conflicten. “In een tijdperk van internet 2.0 is onze perceptie van de wereld, evenals de ervaring van tijd, verschoven.” Om deze verschuiving te verklaren, onderzoekt Visser ordening, esthetiek en narratieve patronen van geopolitieke casussen, en stelt ze nieuwe vormen van complexity framing voor. Hiervoor reist Visser vaak af naar afgelegen gebieden die een conflict hebben doorgemaakt.
 
Jasmijn Visser nam van 2009 tot 2011 deel aan het programma van De Ateliers , een onafhankelijk kunstenaarsinstituut in Amsterdam. Hiervoor studeerde ze in Utrecht zowel autonome kunst als ontwerp en educatie. Op dit moment werkt Visser aan haar tweede boek We, the Presidents of Planet Earth, en aan een tentoonstelling over massapsychologie in een digitaal tijdperk. Meer informatie op jasmijnvisser.com.
 
Het artist in residence-programma van het Meertens Instituut in samenwerking met de Akademie van Kunsten
 
In 2018 verwelkomde het Meertens Instituut de eerste Artist in Residence. Kunstenaars die voor een residentschap bij het Meertens Instituut uitgenodigd worden, verbinden het onderzoek, de data en de collecties van het Meertens Instituut met kunst. Het Artist in Residence-programma wordt financieel mogelijk gemaakt door de Afdeling Wetenschapsfondsen van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. De Akademie van Kunsten verzorgt samen met het Meertens Instituut het nominatie- en selectieproces.
Afbeelding: Otto Neurath & Gerd Arntz, welke kleding past bij het klimaat, omstreeks 1936.