4 februari 2020

Nieuwe website voor scholieren: Taal onderzoek je zó

Tijdens de Grote Taaldag in Utrecht op 31 januari 2020 is een nieuwe website gelanceerd voor leerlingen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs (havo/vwo): www.taalonderzoekjezo.nl.

De website kon worden ontwikkeld dankzij de LOT-populariseringsprijs 2018, die werd toegekend aan Kristel Doreleijers, Mathilde Jansen en Nicoline van der Sijs. Het doel van de website is leerlingen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs te laten kennismaken met taalkundig onderzoek via een viertal ‘verkenningen’: kleine taalonderzoekjes die vertrekken vanuit een concrete vraagstelling, zoals: Hoe kun je leren schrijven als Harry Mulisch? Waarom hoor je steeds vaker ‘een meisje die’ in plaats van ‘een meisje dat’? Hoe kun je de populariteit van voornamen achterhalen? En komen taalregels altijd overeen met taalgevoel?

De taalonderzoekjes bestaan uit drie stappen: kennismaken, verdiepen en toepassen. Iedere stap bevat verschillende soorten opdrachten, waarmee leerlingen individueel of in groepjes aan de slag kunnen gaan. Het materiaal op de website bestaat uit krantenartikelen, populair-wetenschappelijke artikelen (van bijvoorbeeld de Taalcanon, NEMO Kennislink en Quest) en taaladvieswebsites, maar leerlingen gaan ook zélf op zoek naar data in digitale databanken die ook door taalwetenschappers aan de universiteit worden gebruikt. Ook maken ze kennis met digitale tools, bijvoorbeeld om stijl- en genreverschillen in teksten te vinden, of om de moeilijkheid of leesbaarheid van een tekst te berekenen. Zo ontdekken ze hoe ze dit soort databanken en tools in de praktijk kunnen gebruiken, en wellicht inspireert hen dit bij de keuze van een onderwerp voor een profielwerkstuk. Voor docenten zijn er op de website korte handleidingen beschikbaar.

Graag nodigen we docenten en leerlingen uit een kijkje te nemen op de website en te experimenteren met de taalonderzoekjes. Iedereen die opmerkingen of aanvullingen heeft, kan deze opsturen naar: taalonderzoekjezo@gmail.com. Die kunnen worden verwerkt als de taalonderzoekjes later in 2020 worden ondergebracht bij het digitale Onderzoekslab van PlusNederlands, het landelijke plusprogramma voor het schoolvak Nederlands (www.plusnederlands.nl).