skip to main content

Het Meertens Instituut is een onderzoeksinstituut dat zich bezighoudt met onderzoek en documentatie van taal en cultuur in Nederland en Nederlandse taal en cultuur in de wereld. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven.

Uitgelicht

20-11-2023
Collectie van honderden dagboeken nu beter doorzoekbaar

Van eetgewoonten tot ervaringen in oorlogstijd: de dagboeken in het Nederlands Dagboekarchief bevatten een schat aan informatie over het dagelijks leven van mensen in Nederland. De afgelopen maanden las een groep studenten meer dan 700 dagboeken van kaft tot kaft. Het doel? De collectie beter ontsluiten voor onderzoekers.

(meer…)
09-10-2023
Onderzoek zet schijnwerpers op ons reukorgaan

In oktober verschijnt NeusWijzer. Geuratlas van de Lage Landen. Het boek brengt inzichten over geuren uit verschillende wetenschapsdisciplines samen. Vanuit het Meertens Instituut werd onderzoek gedaan naar geurwoorden en -ervaringen in Nederland.

(meer…)
05-09-2023
Het ‘nieuwe’ dialect als spiegel van de samenleving

Dialect klinkt afgebakend, alsof je het kunt aanwijzen en tellen, maar in werkelijkheid laat het begrip zich niet zo gemakkelijk vangen. Wat is dialect eigenlijk? En spreken jongeren het nog? Het zijn vragen die Kristel Doreleijers, promovenda aan het Meertens Instituut, fascineren. Zij levert volgende maand haar proefschrift in en neemt ons alvast mee in de belangrijkste inzichten van haar onderzoek.

(meer…)
10-07-2023
Welke kennis en perspectieven ontbreken er in onze archieven?

In het onderzoeksproject INREACH worden de collecties van het Meertens Instituut kritisch doorgelicht en nieuwe verzamelmethoden verkend. Betrokken onderzoekers Markus Balkenhol en Manpreet Brar vertellen meer.

(meer…)
27-06-2023
Van postzegel naar panel: De digitale vragenlijsten 1-34 van het Meertens Instituut (2002-2023)

‘Nog iets’ zegt Maarten Koning in het eerste deel van Het Bureau tegen directeur Beerta: ‘Wie doet nu de verzending van de vragenlijsten?’

(meer…)
29-05-2023
Een samenkomst van etnologen

Van 7-10 juni 2023 nemen onderzoekers van het Meertens Instituut deel aan het tweejaarlijkse SIEF-congres, waar etnologen en wetenschappers uit verwante disciplines van over de hele wereld samenkomen. Het secretariaat van SIEF is gevestigd bij het Meertens Instituut. Meertens-onderzoeker Sophie Elpers, sinds 2015 executive vice-president van deze organisatie, vertelt er meer over.

(meer…)

Nieuws

23-11-2023
EU financiert onderzoek naar vroegmoderne voedselconservering

Marieke Hendriksen heeft een ERC Consolidator Grant van 2 miljoen toegekend gekregen. Haar innovatieve onderzoeksproject PRESERVARE brengt de alledaagse, ongeschreven kennis van vroegmoderne voedselconservering in kaart.

(meer…)
Odeuropa-onderzoeker Lizzie Marx ruikt de binnen het project gereconstrueerde geur van de pommander, terwijl ze kijkt naar een portret van Eitel Besserer met pommander door Martin Schaffner, 1516, in Museum Ulm, foto: Sofia Ehrich
16-11-2023
Odeuropa presenteert onderzoeksresultaten naar Europees geurerfgoed

Op 28 november presenteren de onderzoekers van Odeuropa tijdens de Smell Culture Fair in Amsterdam de waarde van het contact met cultureel erfgoed via de reukzin. Ze lanceren de drie belangrijkste online bronnen die zijn ontwikkeld in het onderzoek.

(meer…)
13-11-2023
Onderzoek leidde tot Turkstalige klankkast: Meral

Het gebruik van dialect draagt voor ouderen bij aan een gevoel van welbevinden, blijkt uit eerder onderzoek van Leonie Cornips en Jolien Makkinga. Hiertoe werden meerdere klankkasten ontwikkeld voor ouderen in verzorgingstehuizen. Nieuw is de Turkstalige variant: Meral.

(meer…)

In de media

18-11-2023
November 2023: Sinterklaas weer een tijd van plezier in plaats van strijd

In de aanloop naar Sinterklaas is er normaliter veel ophef rondom Zwarte Piet. Dit jaar gaat de intocht van Sinterklaas met veel minder ophef en controverse gepaard dan een paar jaar geleden. Markus Balkenhol legt bij de NOS uit hoe we zover zijn gekomen.

(meer…)
18-11-2023
November 2023: Een boek vol geuren

Ons reukvermogen is zo vanzelfsprekend dat we er meestal niet eens bij stilstaan. Toch kunnen we meer leren van geuren en onze neus dan we denken. Daarover schreven Inger Leemans en Caro Verbeek het boek: NeusWijzer. Wat volgens NRC heeft geresulteerd in een interessante, uitgebreide verzameling weetjes.

(meer…)
17-11-2023
November 2023: De Smartlap

Het weekend van 18 en 19 november stond in Utrecht in het teken van het Smartlappenfestival. Maar wat is een smartlap? “Het is een verhalend lied en de tekst en muziek moeten tragiek met zich meebrengen,” legt Martine de Bruin uit aan RTV Utrecht.

(meer…)

Agenda

23 november 2023: Lezing Taalcultuur in Limburg

Welke rol speelt taal bij de vorming van onze regionale identiteit? Hoe kijken we naar elkaar in Limburg? Op deze en andere vragen zal Leonie Cornips, hoogleraar Taalcultuur in Limburg, proberen een antwoord te geven tijdens haar lezing bij Podium Babel op donderdag 23 november.

(meer…)
24 november 2023: Taal en Tongval symposium

Op vrijdag 24 november 2023 vindt in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) in Gent het jaarlijkse Taal-en-Tongval-symposium plaats. Onderzoeker Stef Grondelaers is een van de sprekers.

(meer…)
28 november 2023: De Dierendialoog

Onderzoeker Leonie Cornips is gastspreker tijdens de vijfde editie van de jaarlijkse Dierendialoog, georganiseerd door het Centre for Sustainable Animal Stewardship (CenSAS) van de Universiteit Utrecht.

(meer…)