Nieuw in de collectie: Wijsheid in spreekwoorden
Hoe verweefde Martin Luther King spreekwoorden in zijn speeches, en heeft Barack Obama daarvan geleerd? Hoe onstaan nieuwe zegswijzen eigenlijk? Welke functies bekleden spreekwoorden in literair-filosofische teksten als die van Ralph Waldo Emerson of Friedrich Nietschze? In zijn nieuwe bundel Behold the proverbs of a people presenteert Wolfgang Mieder een aantal essays waarin hij onder meer deze onderwerpen aan de orde stelt.
Wijsheid van het spreekwoord
Op een zeer leesbare manier leidt Mieder de lezer rond in contreien waar de wijsheid van het spreekwoord voorop staat. En dat is op velerlei gebied. Zo speelt deze orale vorm in de politiek een grote rol bij openbare toespraken: spreekwoorden zijn algemeen bekend en de spreker kan veel zeggen met weinig woorden. Wie op een effectieve manier weet om te gaan met spreekwoorden heeft een voorsprong. Datzelfde geldt voor de literatuur. Mieder legt schrijvers als Emerson en Nietschze langs de spreekwoordenlat en kijkt ook naar de meer recente 'mini-gedichten' waarin vaak varianten van zegswijzen worden opgevoerd, zoals in:
Never finish everything
on your to do list
It will look as if you have nothing
better to do
Culturele context
In het laatste hoofdstuk, over het spreekwoord in de cultuur, gaat Mieder nauwgezet in op de culturele context van een aantal spreekwoorden. Hij vertelt de ontstaansgeschiedenis van de uitdrukking 'to build castles in Spain' en onderzoekt wat eigenlijk de bron is van de Amerikaanse zegswijze 'Let George do it'. De uitdrukking blijkt racistische wortels te kennen, die inmiddels vergeten zijn. Het spreekwoord zelf is nog wel in gebruik, en werd in de dagen van George Bush nog buitengewoon vaak van stal gehaald.
Mieder is geen nieuwkomer in het vakgebied van de paremiologie, de studie van spreekwoorden en zegswijzen. Hij is al sinds 1984 redacteur van het jaarboek Proverbium en daarnaast schrijver van een groot aantal artikelen en boeken binnen dit vakgebied. In zijn nieuwe boek laat hij niet alleen zien dat de spreekwoordkunde een volwaardige rol behoort in te nemen naast de studie van bijvoorbeeld sprookjes, volksverhalen en moppen, maar weet hij dat ook op een boeiende manier te brengen.
Behold the proverbs of a people: proverbial wisdom in culture, literature, and politics door Wolfgang Mieder. ISBN 978-1-62846-140-4.
________________________________________________________________
Een bijdrage van Diedrik van der Wal.
Dit artikel is verschenen in de nieuwsbrief (september 2015) van het Meertens Instituut. Ook interesse in de nieuwsbrief? Klik hier voor meer informatie.
