skip to main content

Databanken

De databanken van het Meertens Instituut bieden een uniek perspectief op taal en cultuur in Nederland en dienen als uitgangspunt voor het onderzoek.

Een boedelinventaris of inboedelbeschrijving is een officieel document waarin de bezittingen van een persoon of een huishouden beschreven worden. Meer informatie in de boedelbank.

Cultuur

Op deze website wordt de verspreiding van mensen in de 20ste eeuw in Nederland op gemeenteniveau in kaart gebracht. Per plaats wordt antwoord gegeven op de vragen: waar zijn de voorouders van de huidige inwoners geboren, en waar zijn de nakomelingen van de inwoners van een eeuw geleden geboren en waar wonen ze nu.

Cultuur

In 1874 tekende J.H. Winkler voor een groot aantal Nederlandse en Friese dialecten een vertaling op van de gelijkenis van de verloren zoon (Lucas 15:11-32). In 1996 werd deze exercitie voor Nederland herhaald door dr. Harrie Scholtmeijer, indertijd in dienst van het Meertens Instituut. Dit resulteerde in 82 nieuwe dialectvertalingen.

Taal

Allerlei onderzoekers zijn bezig met het opbouwen en verrijken van een eigen corpus voor diachroon onderzoek. Het Meertens Instituut stelt deze corpora, met toestemming van de samenstellers ervan, alvast ter beschikking voor wetenschappelijk onderzoek.

Taal

In de Etymologiebank worden alle belangrijke etymologische publicaties van het Nederlands op woordniveau aangeboden op één centraal punt en in chronologische volgorde.

Taal

De Kaartenbank van het Meertens Instituut biedt een uitgebreid overzicht van gepubliceerde en ongepubliceerde dialectkaarten en etnologische kaarten van de Lage Landen en bevat een index met 30.000 titels van kaarten waarop taal- of cultuurverschijnselen zijn getekend.

CultuurTaal

De Morfologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (MAND) en de Fonologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (FAND) zijn gebaseerd op een doorzoekbare database, de GTRP (Goeman-Taeldeman-Van Reenen project), die het dialect van meer dan 600 Nederlandse, Vlaamse en Friese plaatsen omvat.

Taal

In deze databank is de bedevaartcultuur in Nederland van de zesde eeuw na Christus tot heden in kaart gebracht. De databank bevat gegevens over 662 bedevaartplaatsen.

Cultuur

Enkele honderden uren geluidsmateriaal zijn in het De Nederlandse Dialectenbank toegankelijk gemaakt voor het publiek. Op deze 'sprekende kaart' zijn authentieke gesprekken tussen dialectsprekers uit alle delen van Nederland te beluisteren.

Taal

De Nederlandse Familienamenbank (NFB) is een vraagbaak voor iedereen die geïnteresseerd is in de oorsprong, betekenis en verspreiding van familienamen.De Nederlandse Familienamenbank is ontwikkeld door de afdeling Naamkunde van het Meertens Instituut. Op 1 januari 2012 is deze overgedragen aan het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis, waar deze verder wordt onderhouden.

Namen

De Nederlandse Liederenbank ontsluit meer dan 170.000 liederen, van de middeleeuwen tot de moderne tijd, van liefdesliederen tot Sinterklaasliedjes en psalmen. Bronnen van de liederen zijn liedboeken, liedbladen, liedschriften en veldwerkopnamen. Van elk lied is de bron aangegeven waar de tekst en eventueel de melodie is te vinden.Vaak is ook de gehele tekst van het lied beschikbaar, of de melodie of een geluidsopname.

Cultuur

Het Nederlands heeft allerlei woorden uit andere talen overgenomen, maar andersom heeft het Nederlands ook woorden uitgeleend. De Uitleenwoordenbank van het Meertens Instituut bevat meer dan 18.000 ‘uitleenwoorden’.

Taal

De Vragenlijstenbank bevat alle vragenlijsten en vragen over dialectgebruik, volkskunde en naamkunde die door het Meertens Instituut tussen 1931 en 2005 zijn uitgezonden aan informanten, om inzicht te krijgen in de variatie in taal en cultuur binnen het Nederlandse taalgebied. 

CultuurTaal