Friese volksverhalen

Op 20 januari (herhaling: 26 januari) zond Omrop Fryslân een documentaire uit over het Friese volksverhaal. In dit programma vertelt Theo Meder over de collectie volksverhalen van het Meertens Instituut. Door de jaren heen zijn er ruim 30.000 verhalen verzameld, waarvan meer dan de helft uit Fryslân.

Het volksverhaal is zo oud als de weg naar Rome. Van generatie op generatie zijn sprookjes, legenden en sagen doorverteld. Ook in de Friese plattelandscultuur is het vertellen van verhalen altijd belangrijk geweest. En nog steeds, want de laatste jaren wordt het Friese volksverhaal weer populairder.

In de documentaire ‘Fjouwer warskôgings fan de dea’ (Vier waarschuwingen van de dood) wordt antwoord gegeven op vragen als:
–    “Hoe komt het dat het volksverhaal juist in Fryslân, en vooral in De Wouden, door de jaren heen zo leeft?”
–    “Is er een typisch Fries volksverhaal?“
–    “Wie verzamelde deze verhalen, hoe en waarom?”
–    “Wat is de toekomst van het Friese volksverhaal?”
Jurjen van der Kooi geeft in de documentaire het historische kader. Van der Kooi werkt aan de Rijksuniversiteit van Groningen en heeft veel onderzoek gedaan en publiceerde over het Friese volksverhaal. Van der Kooi vertelt over Dam Jaarsma en Ype Poortinga. Hoe verzamelden zij de verhalen en wat was hun drijfveer.

In de jaren '60 en '70 is er vanuit het Meertens Instituut een groot verzameloffensief geweest. Door de jaren heen zijn er ruim 30.000 verhalen verzameld, waarvan meer dan de helft uit Fryslân. In juli 2006 is het DOC Volksverhaal bij het Meertens Instituut opgericht dat onder meer onderzoek verricht naar deze verzamelingen uit de vorige eeuw.

Douwe Kootstra is verteller van volksverhalen. We gaan met hem mee naar een vertelavond in de provincie. Deze avond moet antwoorden geven op de vragen wat Kootstra zijn fascinatie voor het Friese volksverhaal is, waar hij zijn verhalen vandaan heeft en of er eigenlijk nog nieuwe verhalen bij komen.
Door het programma heen loopt als rode draad het verhaal ‘Fjouwer warskôgings fan de dea'. Douwe Kootstra vertelt dit verhaal uit de collectie van Ype Poortinga en het wordt gedeeltelijk uitgebeeld.

Fjouwer warskôgings fan de dea wordt op Nederland 2 uitgezonden op zondag 20 januari 2008, 13.55 uur. Nogmaals te zien op zaterdag 26 januari, Nederland 2 om 12.25 uur en zondag 20 januari op Omrop Fryslân (18.00-18.30 uur, nogmaals te zien de hele avond en nacht eenmaal per uur).

De uitzending is vanaf maandag 21 januari ook te zien via www.omropfryslan.nl, www.documentaire.nl en  www.uitzendinggemist.nl