Symposium over de constructie van lokale identiteit in Limburg

 Van 1 tot 3 december aanstaande staat “de Limburgse identiteit” centraal tijdens een wetenschappelijk symposium op het NIAS in Wassenaar. Tijdens dit symposium nemen de deelnemers het begrip identiteit kritisch onder de loep. Uitgangspunt: de Limburgse identiteit bestaat niet.

Voor het eerst wordt Limburg historisch, taalkundig en cultureel aan een internationaal wetenschappelijk publiek gepresenteerd. Behalve het NIAS (KNAW), zijn ook het Meertens Instituut (KNAW), de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit  Maastricht betrokken. Vertegenwoordigers van de media zijn van harte uitgenodigd om op 1 december aanwezig te zijn.

Iemand heeft niet vanzelfsprekend de Nederlandse identiteit als hij of zij Nederlands spreekt, de Nederlandse nationaliteit bezit, kennis heeft van Prinsjesdag of de verjaardag in familiekring viert met taart en blokjes kaas. Iemand heeft ook niet vanzelfsprekend de Limburgse identiteit als hij of zij carnaval viert, Nederlands met een zachte ‘g’ en dialect spreekt. Identiteit is een dynamisch, meervoudig en ambigu resultaat van het voelen, denken en handelen van individuen of groepen.

In het politieke en publieke debat vindt echter weinig reflectie plaats op het begrip identiteit. Toch doet men in de huidige discussie over bijvoorbeeld Nederland als ‘immigratieland’ maar al te vaak een beroep op ‘de Nederlandse identiteit’ of ‘de Limburgse identiteit’ als iets vanzelfsprekends. Tijdens het symposium gaat men in op de complexiteit en veranderlijkheid van het begrip identiteit.

Taal en cultuur uit Limburg?

Iemand voelt zich Limburger door het spreken van dialect of door het vieren van carnaval. Limburgers weten precies uit te leggen wat het eigene is aan hun dialect, of waarom hun feesten hun streek uniek maken. Maar vanuit wetenschappelijk perspectief roept die vanzelfsprekende lokale eigenheid grote vragen op . V eel van de lokaal als uniek ervaren talige en culturele praktijk en blijk en immers ook ‘bezit van elders’ te zijn. Dialect spreekt men niet alleen in Limburg en ook carnaval wordt boven de rivieren gevierd. De meeste mensen hebben nauwelijks zicht op de omvang van de verspreidingsgebieden van bepaalde praktijken. Duidelijk is wel dat mensen beschikbare talige en culturele elementen van dichtbij of veraf ‘selecteren’, zich deze eigen maken om ze daarna als ‘uniek voor hun gemeenschap’ te bestempelen.

Het bestuderen van deze processen biedt inzicht in de wijze waarop identiteitsvorming samenhangt met veranderende politieke, economische, en technologische condities. Vooral in een internationaal grensgebied dat tegelijk een krimpgebied is, kan de politieke dimensie van uitingen van lokale en regionale identiteit beslist niet langer verwaarloosd worden.

Onderzoeksproject

Dit symposium is gekoppeld aan de recente leerstoel “Taalcultuur in Limburg” aan de Universiteit Maastricht. Deze leerstoel is gefinancierd door de provincie Limburg. Het symposium is onderdeel van een aantal recente initiatieven die allen onderdeel zijn van een meerjarig en breder onderzoeksproject in de provincie Limburg naar het Limburgse ‘eigene’.

Klik hier voor het programma van dag 1.