Meertens Instituut kraakt de code van hiphop op Lowlands

Bestaat er een formule voor het schrijven van een goede rap? Het Meertens Instituut onderzoekt bij Lowlands Science of artificiële intelligentie de ‘code’ van hiphopteksten kan kraken. Het instituut heeft samen met de Universiteit van Antwerpen een hiphop-generator ontwikkeld die getraind is met duizenden lyrics van Nederlandstalige en Engelstalige raps, en die zelf teksten kan schrijven. Maar wat geeft een goede rap flow? Dat is aan de festivalganger.

Een festivalterrein met ruim 60.000 proefpersonen gaat het Meertens Instituut helpen uit te vinden wat een goede rap is. De Lowlandsganger bepaalt of de lyrics die de rapbot 'spit', passen binnen een rap of niet. De menselijke factor is in dit experiment toonaangevend: de mens beoordeelt de suggestie van de machine. Als proefpersonen stelselmatig voor bepaalde lyric-suggesties kiezen, en juist niet voor andere, verraadt dat veel over de kernmerken waaraan een rap zou moeten voldoen. Is dit vocabulaire, ritme, rijm? Met dit experiment beoogt het Meertens Instituut een bijdrage te leveren aan de wetenschappelijke analyse van muziek, literatuur en poëzie, en aan de verdere ontwikkeling van artificiële intelligentie in de kunsten.    

Wat is de for-, de for-, de formule voor flow?

Waaruit bestaat een goede rap? Ritmische patronen, vocabulaire, stijl, rijmschema’s, flow? Een eenduidig antwoord is moeilijk te geven. Recente ontwikkelingen in de artificiële intelligentie hebben laten zien dat neurale netwerken in staat zijn patronen te ontdekken die voor mensen soms verborgen blijven. Al eerder hebben het Meertens Instituut, de Universiteit van Antwerpen, Ronald Giphart en het CPNB in een grootschalig literair experiment aangetoond dat neurale netwerken kunnen leren wat literair taalgebruik is, en hoe de computer tekst kan produceren in de stijl van Nescio of Reve. 

Als vervolg op dit experiment is het Meertens Instituut in samenwerking met de Universiteit van Antwerpen het onderzoeksproject Deepflow gestart. Dit nieuwe project onderzoekt of neurale netwerken ook gebruikt kunnen worden om liedteksten – rap en hiphop in het bijzonder – te begrijpen en te schrijven. Over de toepassing van dergelijke systemen op liedteksten is tot nog toe minder bekend. Door de ritmische dimensie van tekstgeneratie is dit experiment uniek. Kan een taalgeneratiesysteem rap begrijpen? En: kan een taalgeneratiesysteem ons helpen om het creatieve proces en flow beter te doorgronden? 

Rap-battles voor de wetenschap 

Geen betere plek om een hiphop-generator te testen dan op Lowlands. Een belangrijke rol is weggelegd voor de Lowlander, die het Meertens Instituut helpt met het vatten van het schijnbaar ongrijpbare begrip flow. Het instituut traint de rapbot in de weken voorafgaand aan het festival met duizenden Engels- en Nederlandstalige rapteksten geschreven door vele honderden rappers. Vervolgens is het getrainde systeem in staat om te schrijven. Hierbij kan het zelfs ‘de stem’ van een specifieke rapper aannemen of een ‘battle' voeren met een andere stem. De interactie tussen het publiek en de rapgenerator staat op Lowlands echter centraal. De festivalbezoeker beoordeelt de lyrics die de rapbot in de stijl van een specifieke rapper gegenereerd heeft, en selecteert steeds aan de hand van nieuwe suggesties hoe de rap verder kan gaan. Door de interactieve uitwisseling van ideeën en het inzicht ‘wat kan en wat niet kan’ leren we welke eigenschappen geassocieerd worden met een goede rap. Deze gegevens hebben niet alleen grote betekenis voor musicologisch en literair onderzoek, maar ook voor de verdere ontwikkeling van artificiële intelligentie. 

Lowlands Science

Lowlands Science is als ‘het grootste laboratorium van Nederland’ een prominent programmaonderdeel van het festival A Campingflight to Lowlands Paradise. Festivalbezoekers kunnen meedoen aan uiteenlopende onderzoeken. Lowlands vindt dit jaar van 17 tot en met 19 augustus plaats op evenemententerrein Walibi Holland in Biddinghuizen en verwacht zo’n 60.000 bezoekers.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Folgert Karsdorp, taaltechnoloog Meertens Instituut en onderzoeker in het Deepflow-project
Simone Wolff, communicatieadviseur Meertens Instituut