Oktober 2019: Wat gaat er gebeuren met het bureau van Beerta?

'En kan het hier blijven staan?'
Het bureau uit Het Bureau

door Douwe Zeldenrust

foto: Elise 't Hart

‘Een uitzonderlijk groot bureau met een opbouw, dat lang geleden eigendom van een beroemd taalgeleerde was geweest.’ Zo beschrijft Maarten Koning het bureau van Beerta in de roman Het Bureau. Tegenwoordig staat het massief eikenhouten bureau, waar directeur P.J. Meertens aan heeft gewerkt, tentoongesteld in het Meertens Instituut. Maar wat is de betekenis van dit meubel en wat gaat ermee gebeuren?

Pijploos orgel

Het zware bureau van Meertens kan in eerste instantie gezien worden als een rekwisiet uit de romancyclus Het Bureau van J.J. Voskuil. In de roman staat er een schrijfmachine op (die we niet meer hebben; de typemachine op de foto is een andere) en de directeur heeft in een la een botervloot en een pakje hagelslag zitten voor de lunch. Door de populariteit van de boeken is het bureau een literair en museaal object geworden. Inmiddels zijn er in dat kader dan ook verzoeken van verschillende instellingen geweest om het bureau te gebruiken bij tentoonstellingen en is het uitgeleend geweest aan de Zeeuwse Bibliotheek. Bij bezoekers van het Meertens Instituut is er wel eens verwarring over wat het bureau precies is. Dan wordt de vraag gesteld: ‘Is dit dan Het Bureau?’. ‘Nee’, is dan het antwoord, ‘dit is de werktafel van de directeur geweest’. De huidige medewerkers van het Meertens Instituut zien Het Bureau vooral als verwijzing naar de boekenreeks. Maar voor lezers is vaak ook het meubel Het Bureau. Het is met andere woorden een literair object geworden.

Het bureau maakt deel uit van de inventaris van het instituut en het kan tevens gezien worden als een collectieonderdeel. Het valt op tussen de andere collecties: die bestaan voornamelijk uit goed hanteerbare informatiedragers zoals papieren vragenlijsten, cassettebandjes of digitale data. Het bovenmatige bureau wordt in de wandelgangen van het instituut ook wel het ‘pijploos orgel’ genoemd en het heeft, samen met het instituut, een aantal verhuizingen achter de rug. De laatste keer in 2016. Toen is het verhuisd van de voormalige Coca-Colafabriek bij de Amstel, waar het Meertens Instituut 20 jaar gehuisvest is geweest, naar het Spinhuis in de binnenstad van Amsterdam, waar het Meertens Instituut zich nu bevindt.

Beheer en behoud

De collecties van het Meertens Instituut worden duurzaam bewaard. De papieren collecties en de audiodragers staan in geklimatiseerde ruimtes in het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, dat samen met het Meertens Instituut, en het Huygens ING onderdeel is van het Humanities Cluster. Ook de digitale collecties worden duurzaam bewaard en het Meertens Instituut is daarvoor speciaal gecertificeerd met het kwaliteitskeurmerk Core Trust Seal.

Net als die andere collecties zal het bureau goed geconserveerd worden. Daarvoor wordt het in de komende periode gereinigd en worden beschadigingen gerepareerd. Ook komt het meubel op een klein podium te staan. De losse onderdelen zoals de brievenweegschaal zullen tentoon worden gesteld. Zo blijft het bureau behouden als onderdeel van de collecties van het Meertens Instituut. In Het Bureau vroeg Beerta nog bij zijn afscheid in 1965 wat met het meubel zou gebeuren: 'We hebben het nog niet over mijn bureau gehad.' 'Dat blijft uw bureau,' antwoordde Maarten zonder van zijn werk op te zien. 'En kan het hier blijven staan?' 'Natuurlijk. Waar anders?’

Voor meer informatie over de collecties van het Meertens Instituut kunt u contact opnemen met Douwe Zeldenrust, Collectiemanager: douwe.zeldenust@meertens.knaw.nl.