April 2023: Religie is ook in ontkerkelijkt Nederland overal

Religie speelt nog steeds een grote rol, ook in de politiek, ondanks de ontkerkelijking in Nederland. Ernst van den Hemel, religiewetenschapper bij NL-Lab van het Meertens Instituut, bespreekt op welke manier religie doorwerkt in de samenleving.

Elk jaar neemt de ontkerkelijking toe en het aantal kerken af, maar de invloed van religie is niet weg. Het is juist nodig om mensen weerbaarder en geïnformeerd te maken. “Religie kan doorleven als erfgoed, entertainment, identiteit, etniciteit, in gevoelens van troost, afkeer, saamhorigheid of bedreiging. Religie is niet zozeer weg, maar op drift geraakt,” zegt Van den Hemel.

Politieke partijen zijn niet alleen in naam verbonden aan religie (denk aan CDA, SGP, ChristenUnie), ook Mark Rutte sprak zich in 2017 uit over een belangrijk christelijk symbool: de paaseitjes. HEMA wilde deze namelijk weghalen uit de schappen. Hoe in de politiek over religie gesproken wordt, is niet meer overduidelijk progressief, conservatief, seculier of confessioneel: “bij het spreken over zowel christendom als islam in Nederland lopen religie, migratie, en culturele identiteit hopeloos door elkaar.”

Ondanks het beeld dat steeds minder mensen gelovig zijn, gaan er nog steeds miljoenen mensen naar kerk en moskee. En denk aan religieus vrijwilligerswerk, hoe zou het met bejaarden-, vluchtelingen-, en daklozenzorg gaan zonder religie? “Kortom, terwijl progressieven een religie-allergie aan het doorwerken zijn en conservatieven van culturele ophef naar ophef gaan (ze cancellen de paaseitjes! Straks de kerstbomen!) wordt er op andere niveaus van de maatschappij allang vorm gegeven aan multi-religieus Nederland.” Van den Hemel stelt dat we beter moeten luisteren naar sectoren waarin de religieus-diverse maatschappij beter blijkt.

Lees meer over de rol van religie in het opiniestuk van de NRC.