April 2023: Vlielander stoelendans: een bijzonder ritueel met Koningsdag

Op Vlieland vieren ze Koningsdag met een menselijke stoelendans. Een bijzonder ritueel wat past bij de ‘omkeringsgrappen’ die je wel meer ziet op Koningsdag. Irene Stengs, antropoloog bij het Meertens Instituut, legt het uit.

Zo’n omkeringsgrap “gaat om uitvergroting en ridiculisering, net zoals we zien bij carnaval. Grappen over het koninklijk paar, massa’s mensen met een opblaaskroon en volwassenen die kinderspelletjes doen,” vertelt Stengs.

De stoelendans op Vlieland zette pas voet aan wal na een fout gelopen 1 april grap. Bij deze menselijke stoelendans staan eerst de mannen in het midden en dansen de vrouwen eromheen, daarna andersom. De 1 april grap over klachten met betrekking tot ongewenste intimiteit raakten een gevoelige snaar. Stengs zegt hierover dat “de bedenker van de grap heeft goed aangevoeld welke kwestie in de lucht hangt: de aantasting van lichamelijke integriteit die nu volop in de belangstelling staat. Dat mensen er boos over worden, betekent dat de grap geslaagd is op een bepaald niveau, ze tuinden erin. Hun vrees was dat door zogenaamde deugmensen hun speciale koningsdagtraditie zou kunnen worden afgepakt.”

Dit laat volgens Stengs zien dat veel rituelen dus zijn ingebed in de hedendaagse werkelijkheid. Het zou goed kunnen zijn dat een traditie zoals een menselijke stoelendans over tien jaar niet meer kan, en dat iedereen het daar dan ook mee eens is.

Het volledige artikel is te lezen in de Leeuwarder Courant (voor abonnees).