Mei 2023: Al 91 jaar het Wilhelmus
Op 10 mei 1932 (precies 91 jaar geleden) wordt het Wilhelmus officieel het Nederlandse volkslied. Het is een strijdlied, een propagandalied voor Willem van Oranje. Maar al decennialang roept het lied vragen op: want wat betekent de tekst precies?
Het Wilhelmus had het doel om het Nederlandse volk ervan te overtuigen om Willem van Nassau te volgen in zijn strijd tegen de onderdrukking door de Spaanse koning. Daarnaast is het misschien ook het oudste volkslied van Europa. Het stamt uit de 16e eeuw, geschreven tussen 1568 en 1572 met de oudste gedrukte versie uit 1577. Martine de Bruin, liedkundige bij het Meertens Instituut, heeft deze oudst gedrukte versie ontdekt. Zij kan precies vertellen waarom wij eigenlijk zingen over de koning van Hispanje.
De Bruin vertelt dat Willem van Oranje zich voorstelt in het Wilhelmus, vandaar dat we het lied vanuit de ik-vorm zingen. Hij zegt dat hij een prins is van Oranje en niet bang is om zijn taken op zich te nemen. Daarom zegt hij dat hij de koning van Hispanje altijd heeft geëerd, want dat werd van hem verwacht. Hiermee zegt hij ook heel subtiel dat hij niet in opstand komt tegen de koning van Spanje, maar tegen het beleid dat gevoerd wordt in de Nederlanden in zijn naam. Ook laat Willem van Oranje in het lied horen dat hij een goed christen is. Kijk maar naar de tekst van de zesde strofe.
Verandering?
Aangezien het Wilhelmus al zo oud is, zijn er veel verschillende versies bekend. Uiteindelijk is in 1932 gekozen om de dan oudst bekende tekst van 1581 te benoemen tot volkslied. Toentertijd was het Wilhelmus, als geuzenlied, populair onder de Nederlanders. De laatste tijd gaat deze populariteit achteruit. Om de populariteit van volksliederen te behouden, kiezen andere landen ervoor om de tekst te actualiseren. Voor het Wilhelmus gaat dat wat lastiger, vertelt De Bruin, aangezien het geschreven is vanuit de ik-vorm. Een ander element om rekening mee te houden, is dat veel mensen toch warme gevoelens krijgen bij het Wilhelmus. Dat verandert niet zo snel door ze een ander lied op te leggen, zegt De Bruin.
Luister naar het volledige interview op NPO Radio 1.
