September 2023: Koeientaal vertolken

In podcastserie De Tolken spreekt filosoof Renate Schepen met tolken voor een taal die wij niet (meer) spreken. In deze aflevering is Leonie Cornips te gast, over hoe we talen van andere dieren kunnen verstaan, in dit geval: de taal van koeien.

Schepen is geïnteresseerd in de hermeneutiek: de kunst van het verstaan en begrijpen. Kan je een andere dan een menselijke taal verstaan? Cornips benadrukt dat we niet voorbij moeten gaan aan het feit dat koeien individuen zijn. Nu ze bij een andere stal aanwezig is, hoort ze direct weer andere dingen. Dat heeft ook te maken met de materialiteit en de situationaliteit. Koeien groeten een boer bijvoorbeeld in een dichte stal, waar ze zich waarschijnlijk veiliger voelen. In een open stal zal er niet snel gegroet worden.

De boer die ook bij het gesprek aanwezig is, zegt dat koeien en mensen vrij veel op elkaar lijken. Een mens heeft alleen geen vier magen en loopt op twee poten, in plaats van vier. Hoe zit het dan met de verschillen in taal? Cornips benoemt een belangrijke overeenkomst: koeien geven taal ook door aan hun kinderen, net als mensen dat doen. Ze geeft het voorbeeld van een boer die zei dat een koe veel protesteerde. Maar ja, dat deed de moeder ook.

De geluiden die koeien produceren, zijn lastig te vertalen naar mensentaal. De volledige context is nodig om goed te kunnen begrijpen wat er aan de hand is. Dit geldt niet alleen voor koeien, maar ook voor mensen. Cornips neemt de situatie ook in acht wanneer ze veldwerk doet. Om de taal van koeien te kunnen verstaan, moeten we taal in de context begrijpen. De taal ontstond in interactie tussen de koeien en tussen de koe en de boer.

Cornips heeft veel van de koeien geleerd. Zo vindt ze het heel mooi om te zien dat de kudde samen een ritme heeft. Dat ritme ligt veel lager dan dat van mensen. We moeten minder op impulsen afgaan en ons snelle ritme niet opleggen aan andere wezens.

Neem de koeien serieus, en kijk eens goed. Wat zeggen ze met hun oren? Hoe staat hun staart? Wat drukt een koe lichamelijk uit? En alleen al door te zijn met de koe, kan je eigen ritme omlaag gaan. Daar kunnen mensen nog wat van leren.

Luister de hele aflevering op Spotify (28 september 2023).