Nieuwe website brengt koeientaal in beeld

Onderzoeker Leonie Cornips pioniert met onderzoek naar koeientaal, waarbij ze kijkt naar stemgebruik en lichaamstaal van koeien. Ze pleit voor een bredere kijk op taal, waarbij dieren serieus worden genomen als ‘talige’ wezens. De pas gelanceerde Koeientaalwebsite met koeiengeluiden biedt een inkijkje in het onderzoek. 

Taalkundig onderzoek naar dierentaal in spontane interactie tussen mensen en (andere) dieren is nog maar net begonnen. Hoe kunnen taalwetenschappers deze ‘nieuwe taal’ beschrijven? In het onderzoeksproject van Leonie Cornips, dat recent subsidie ontving van de NWO, observeren onderzoekers communicerende koeien met de ogen van een taalkundige.

Cornips is met een team onderzoekers – promovendus Samar Khan en collega Marjo van Koppen – in de stal te vinden. Daar analyseren ze geluiden, oogcontact, bewegingen, gezichtsuitdrukkingen, aanraking en zintuiglijke capaciteiten van melkkoeien. Hierdoor kunnen ze beter begrijpen en in kaart brengen hoe een koe ‘spreekt’.

Koeientaalwebsite

De eerste analyses van het onderzoek leidden tot een nieuwe Koeientaalwebsite met filmpjes van communicerende koeien, voorzien van een ‘vertaling’ van hun intenties. De onderzoekers willen hiermee aantonen dat het project niet alleen meerwaarde heeft voor onderzoekers, maar ook voor boeren en burgers.

Voor boeren is het van belang dat koeien communiceren over wat ze nodig hebben, bijvoorbeeld dat ze gemolken moeten worden of honger hebben. Voor de burger zal het wellicht als een verrassing komen dat een koe meer dan boe zegt. Eerder leidde het onderzoek al tot de Koeientaalquiz, een online test om te zien hoe goed men de taal van de koe kan begrijpen. De quiz kan nog steeds worden ingevuld!

Primeur in taalwetenschap: koe-mens interactie in tijdschrift

Naast de nieuwe website resulteerde het onderzoek ook in het eerste artikel over koe-mens interactie in een taalwetenschappelijk tijdschrift (Language Sciences): Multimodal dairy cow – human interaction in an intensive farming context (2024). Het artikel benadrukt dat koeien in staat zijn tot interactie en dat wegkijken essentieel is om de koe de kans te geven haar ‘gespreksbeurt’ te nemen. Het beschrijft ook dat koeien hun geluid variëren als de boer hen niet goed begrijpt, waarbij ze nadrukkelijker ‘articuleren’ om hun intenties over te brengen.

Bredere kijk op taal

Met het onderzoek pleiten de taalkundigen voor een bredere kijk op taal, waarbij dieren serieus worden genomen als ‘talige’ wezens. Ze sluiten zich daarmee aan bij het groeiende onderzoek naar overeenkomsten tussen sociale en cognitieve capaciteiten van dieren en mensen, waaronder het vermogen tot communiceren, al dan niet via taal.