Januari 2024: Wat is de meerwaarde van een Gelders museum?

De geschiedenis van Gelderland wordt nergens in een museum tentoongesteld, maar ondertussen lijkt een Gelders museum er toch echt te komen! Hoe komt deze groeiende aandacht voor erfgoed toch? Vraagt NRC aan antropologe Irene Stengs.

Om het erfgoed van Gelderland te bewaren, moet er een Gelders museum komen. Maar in Gelderland ontbreekt het aan één Gelderse identiteit. Uit een landelijk onderzoek uit 2014 bleek dat slechts een kwart van de Gelderlanders een emotionele band voelt met de eigen provincie. In Zeeland, Friesland, Noord-Brabant en Limburg was dat ongeveer het dubbele. Een Gelderlander voelt zich niet snel Gelderlander, maar juist Achterhoeker, Veluwnaar of Arnhemmer. Dan zou een overkoepelend museum niet logisch zijn.

De groeiende aandacht voor erfgoed is er niet alleen in Gelderland, ziet hoogleraar antropologie Irene Stengs: “Het is een buzzwoord,” zegt ze. “Kijk maar naar de aandacht voor het woord noaberschap – het zorgen voor elkaar en de gemeenschapszin in dorpen in het oosten van het land – of lokale tradities als carbid schieten of de paasvuren. Lokale Sinterklaasmusea schieten als paddenstoelen uit de grond. Toeristen hebben het altijd al leuk gevonden om het lokale museum te bezoeken, maar daar het label erfgoed en identiteit opplakken, is nieuw.” In de jaren negentig kwam het woord erfgoed nog amper voor, zegt Stengs. “Toen heette dat nog cultuur.”

“Erfgoedpolitiek is niet neutraal,” zegt Stengs verder, “In de selectie zit altijd een gevoel van crisis. Er is iets afgepakt, of verdwenen en dat moet behouden worden. De crisis in dit geval is het gebrek aan de eigenheid en de herkenbaarheid van Gelderland.” Van die verloren identiteit maken Gelderlanders een punt. Op 30 januari komen de leden van Erfgoed Gelderland bij elkaar om over het museumplan te praten. Wie weet kan iedere Nederlander binnenkort de complete geschiedenis en cultuur van Gelderland bekijken in het enige, echte Gelders museum.

Lees het artikel in het NRC (voor abonnees, 24 januari 2024).