Koeientaal in beeld

Dankzij een reeks instructievideo’s over koeientaal, gebaseerd op op het taalonderzoek van Leonie Cornips, krijgen studenten van agrarische opleidingen vanaf nu meer inzicht in de taal en communicatie van koeien. Dit levert belangrijke voordelen op voor koe én mens.

Initiatiefnemer van het project Koeientaal in beeld is Marjolein de Rooij van de Vakbond voor dieren: “Dieren in de veehouderij worden door hun situationele context vaak niet meer als interessant beschouwd. Terwijl koeien ons net zo kunnen verbazen en verrassen als wilde dieren. Met dit project laten we de stem van de koe horen en leren we studenten en anderen om ernaar te luisteren en anders naar koeien te kijken. Met compassie, nieuwsgierigheid en bewondering.”

Taalkundig onderzoek

De video’s zijn gebaseerd op het wetenschappelijk onderzoek naar koe-mens interactie van Leonie Cornips (NL-Lab/Meertens Instituut). Zij biedt een perspectief op taal en de interactie van de koe die ontbreekt in de diergeneeskunde, ethologie of landbouwwetenschappen. De video’s, die worden aangeboden aan agrarische opleidingen maar open toegankelijk zijn voor iedereen, zijn daarom van belang voor studenten, boeren, andere burgers en beleidsmakers.

Onderzoek van Cornips heeft aangetoond dat koeien de boer groeten bij binnenkomst, en roepen naar de kudde als ze daar naartoe willen. “Koeien hebben, net als mensen en andere dieren, taal om hun sociale gedrag te uiten. Ze loeien, groeten, roepen en grommen. Daarnaast gebruiken ze hun oren, ogen, staart en hun hele lichaam in hun communicatie. Dat laten we met de beelden ook heel concreet zien,” aldus Cornips. De opnamen van koeiencommunicatie zijn op acht verschillende bedrijven (intensieve melkveehouderijen, biologische melkveehouderijen, een groot en een klein rusthuis voor koeien) gemaakt.

Ritme van de koe

“Een belangrijke les die we geleerd hebben is het ritme van de koe,” voegt De Rooij toe. “Dit ligt lager dan dat van de mens en is ook minder dwingend dan veel mensen in hun communicatie met andere mensen dagelijks ervaren. Koeien nemen de tijd om contact te maken, om geluid te laten horen en om daarop te reageren. Een gehaaste koe zijn we niet tegengekomen. Dat betekent dat als je daadwerkelijk wilt leren hoe en wat koeien communiceren je als eerste geduld moet hebben. Zoals je een mens waarmee je praat niet sneller kan laten praten, zo kun je ook een koe niet dwingen haar tempo aan jou aan te passen. In het observeren van de dieren volg je het ritme van de koe.”

De agrarische opleidingen Aeres Barneveld en Hogeschool Inholland in Delft gaan de video’s inzetten om hun studenten te leren kijken en luisteren naar wat de koeien te vertellen hebben. “Deze kennis kan bijdragen aan een betere relatie tussen mens en dier.”

Koeientaal in beeld is mogelijk gemaakt door het Barth-Misset Fonds en het Meertens Instituut.

Meer informatie

• Website Vakbond voor Dieren
• Interview met Leonie Cornips in Trouw: ‘Hoe je een goed gesprek voert met een koe’