April 2024: Worden de Noord-Hollandse dialecten binnenkort een regionale taal?

De Noord-Hollandse dialecten worden met uitsterven bedreigd. Tijd om de diverse streektalen te bundelen tot één officiële taal, zeggen sommige deskundigen. Jos Swanenberg, hoogleraar diversiteit in taal en cultuur, is positief over een regionale status van het Noord-Hollands, zegt bij het Noordhollands Dagblad en NOS.

De Noord-Hollandse streektaal is eigenlijk een verzameling van allerlei dialecten uit meerdere dorpjes en steden. Ondanks verschillen tussen de dialecten, is er een mogelijkheid om het als officiële taal te benoemen. Swanenberg maakt de vergelijking met het Nedersaksisch, ook een verzameling regionale dialecten. Dit taalgebied loopt van Groningen tot de Gelderse Achterhoek en is één van de drie officiële Nederlandse regionale talen. Dialecten met de status van regionale taal worden verplicht beschermd door de overheid.

Regionale status

Swanenberg denkt dat de Noord-Hollandse dialecten de status van regionale taal kunnen krijgen. “Het heeft te maken met wat de bevolking graag wil.” Om deze status te verkrijgen, doet de provincie een officiële aanvraag bij de raad van Europa. Die houdt zich bezig met het behoud en bevordering van regionale talen en minderheidstalen. Talen zijn een belangrijk onderdeel van het cultureel erfgoed van Europa. Daarbij moet het voor de sprekers mogelijk zijn om de taal in het openbaar en persoonlijk leven te blijven gebruiken.

Afkeuring

Technisch gezien zou het Noord-Hollands bestempeld kunnen worden als vierde regionale taal van Nederland. Maar, een aanvraag kan ook afgekeurd worden. Dit gebeurde met het Zeeuws. Dat heeft het ondanks de aanvraag nooit weten te schoppen tot officiële taal. “Sindsdien zijn er geen nieuwe aanvragen meer geweest omdat men het gevoel heeft dat het vrij kansloos lijkt te zijn”, aldus Swanenberg. Desondanks hecht de overheid waarde aan cultuur en erfgoed, zoals het behoud van kastelen en kerken. Dialecten horen daar ook bij. Swanenberg weet dat de overheid het belangrijk vindt om onze geschiedenis en identiteit te bewaren, maar benoemt ook andere voordelen. Zo kunnen meertalige kinderen hun aandacht beter verdelen en is hun abstracte denkvermogen gemiddeld sterker.

Helaas is het verdwijnen van dialecten en accenten lastig tegen te houden, hoe erg we dat ook vinden. Swanenberg: “Aan de andere kant is het ook wel een natuurlijke ontwikkeling”, legt hij uit. “In die veranderende samenleving is er gewoon steeds minder noodzaak voor het bestaan van dialecten.”

Lees het artikel in het Noordhollands Dagblad of NOS (25 april 2024).