April 2025: Is de 1 aprilgrap op zijn retour?

Waar komt de 1 aprilgrap vandaan? Wat is een goede 1 aprilgrap? En hoezo zien we steeds minder 1 aprilgrappen? Onderzoekers Peter Jan Margry en Irene Stengs spreken daarover in de media.

1 aprilgrappen zijn niet zomaar gemaakt, ziet Irene Stengs, antropoloog bij het Meertens Instituut. “1 aprilgrappen zijn ‘practical jokes’ dus iemand anders moet daar in kunnen tuinen. Je wil dat iemand meegaat met de grap en dan erachter komt dat hij er ingetuind is. Daarbij is een belangrijk onderdeel dat deze persoon niet boos mag worden over de grap,” legt Stengs uit.

De huidige tijd is niet de gunstigste voor grappenmakers, vindt Peter Jan Margry, etnoloog bij het Meertens Instituut. Dat komt volgens Margry onder andere door een sociaal verschijnsel: “Mensen zijn gevoeliger en daarmee onvoorspelbaar geworden. Grappen worden al snel persoonlijk opgevat, ook al is de aard er helemaal niet naar. Wie in de maling wordt genomen, voelt zich tegenwoordig in zijn eer aangetast. Er zijn zo veel kwesties die gaan over respect voor ieder mens dat je wel uitkijkt. Vroeger kon je op straat nog wel eens een grap uithalen met een onbekende. Nu ben je al snel bang dat je dat niet kunt maken.”

Waarom maken we eigenlijk grappen op 1 april? “Al 200 jaar wordt daarover nagedacht, maar niemand weet waar het vandaan komt,” moet Stengs bekennen. “Er is veel over gespeculeerd, maar niemand weet het.”  Het is ergens wel jammer, vindt Margry, dat zo’n oude grap langzaam verdwijnt. “Het is leuk om even uit de serieusheid van het dagelijks leven te stappen. Door de toegenomen sensitiviteit in de samenleving gebeurt het waarschijnlijk alleen nog binnen het gezin. Vaak gaat het dan om eenvoudige grapjes waar ook kinderen mee uit de voeten kunnen.”

Lees het artikel in Trouw (31 maart 2025) en beluister het fragment van Villa VdB (1 april 2025).