Juni 2025: Het ‘gespleten’ lijdend voorwerp

“Nederlandse dialecten heb ik er een heleboel onderzocht!” In sommige dialecten in het zuiden is dat een heel normale zin, maar voor de rest van Nederland klinkt die constructie een beetje vreemd. Hoe zit het met dit zogenoemde ‘gespleten’ lijdend voorwerp?

Lieke Hendriks is gepromoveerd op onderzoek naar het gespleten lijdend voorwerp aan de Universiteit van Göttingen en het Meertens Instituut. Ze legt uit dat in een zin als: ‘Kookboeken heb ik dure gekocht’, het lijdend voorwerp ‘dure kookboeken’ is. Door het te splitsen wordt de nadruk meer op het bijvoeglijk naamwoord gelegd, wat de reden kan zijn dat mensen deze constructie gebruiken.

Waarom komt dit fenomeen dan vooral in het zuiden voor? Dat heeft volgens Hendriks te maken met de precieze grammatica van dialecten in het zuiden van Nederland. Niet alle dialecten gebruiken deze vorm dus.

Beluister het fragment van de Taalstaat op NPO Radio 1 (14 juni 2025).