Serie Bedevaartplaatsen in Nederland - Meertens Instituut

Sinds 1997 zijn in de serie Bedevaartplaatsen in Nederland vier publicaties verschenen:

Bedevaartplaatsen in Nederland deel 4, Addenda – Index – Bijlagen (2004)
Bedevaartplaatsen in Nederland deel 3, Limburg (2003)
Bedevaartplaatsen in Nederland deel 2, Provincie Noord-Brabant (1998)
Bedevaartplaatsen in Nederland deel 1, Noord- en Midden-Nederland (1997)

Bedevaartplaatsen in Nederland deel 4
Addenda – Index – Bijlagen

Samenstelling en redactie: Peter Jan Margry en Charles Caspers; index: Yvonne Mathijsen, m.m.v. Alexander Evers, Vera Hamers, Antoine Jacobs; Bijlagen: Koos Schell

isbn 9065507914
gebonden, 2004
384 pagina's

Te verkrijgen in de boekhandel
€ 29,00

Nadat het derde en laatste deel van het lexicon Bedevaartplaatsen in Nederland was verschenen, bleek er bij de gebruikers grote behoefte te bestaan aan nadere ontsluiting van dit veelgeprezen standaardwerk. Daarom heeft een team van indiceerders het hele lexicon op onderwerp en namen ontsloten. De grote schat aan gegevens die deze uiterst nauwkeurige index biedt, is niet alleen van belang voor de bedevaartcultuur, maar ook voor onderzoek naar de religieuze cultuur in het algemeen. Behalve deze index bevat deel vier ook de cumulatieve bijlagen uit de voorafgaande delen. Samen vormen zij een ideaal onderzoeksinstrument.
In deel vier zijn ook zeventien niet eerder beschreven bedevaartplaatsen opgenomen: nieuwe plaatsen die de afgelopen jaren zijn ontstaan en oude plaatsen die door nader onderzoek zijn (her)ontdekt. Deze bedevaartplaatsen worden op dezelfde manier beschreven als de overige plaatsen. Daarmee vormt deel vier dus ook een inhoudelijke aanvulling op de eerder verschenen delen.

Bedevaartplaatsen in Nederland deel 3
Limburg

Samenstelling en redactie Peter Jan Margry en Charles Caspers, m.m.v. Antoine Jacobs en Ottie Thiers

isbn 90 6550 568 7
gebonden, 2003
1200 pagina's
Uitgeverij Verloren

Te verkrijgen in de boekhandel
€ 69,00

Limburg heeft sinds de introductie van het christendom een vrijwel ononderbroken cultuur van heiligenverering en bedevaarten gekend. Doordat de Reformatie en de Staten Generaal slechts een beperkte invloed hadden, ontstonden er in de zeventiende en achttiende eeuw veel contrareformatorisch getoonzette (Maria-)bedevaartplaatsen. In de negentiende eeuw introduceerden verschillende Limburgse parochies bijzondere devoties zoals van Apollonia, Brigida, Cornelius, Gertrudis en Rochus. Naast vele kleine bedevaartculten kent Limburg ook een relatief groot aantal belangrijke heilige plaatsen met een hoge ouderdom. St. Servaas en O.L. Vrouw Sterre der Zee in Maastricht, Het miraculeus H. Kruis van Wyck, St. Gerlach in Houthem-Sint Gerlach, het H. Sacrament van Meerssen, O.L. Vrouw in 't Zand te Roermond, O.L. vrouw van het H. Hart te Sittard en Gerardus Majella te Wittem hebben in de loop der eeuwen miljoenen bedevaartgangers getrokken en in kunsthistorisch en ritueel-devotioneel opzicht een rijke erfenis nagelaten. Maar niet alleen aan oude bedevaartplaatsen wordt aandacht besteed, ook aan nieuwe, niet-erkende culten van in Limburg actieve zieneressen en genezers als Martina, Jomanda en Nicole. In totaal zijn in dit deel 210 bedevaartplaatsen op een wetenschappelijke doch leesbare wijze beschreven en geïllustreerd..

Bedevaartplaatsen in Nederland deel 2
Provincie Noord-Brabant

Redactie Peter Jan Margry en Charles Caspers

isbn 90 6550 567 9
gebonden, 1998
1024 pagina's
Uitgeverij Verloren
(dit boek is op dit moment niet leverbaar)

Anders dan in de rest van Nederland bleven in Noord-Brabant gedurende de periode 1648-1800 niet alleen de middeleeuwse culten floreren, er werden ook vele nieuwe ingevoerd. Vooral op het platteland zijn veel bedevaarten ook na het verbod op de publieke uitoefening van het katholieke geloof na de Vrede van Munster (1648) blijven bestaan. In de negentiende eeuw -tijdens de Franse overheersing en de eerste jaren van het Koninkrijk der Nederlanden- begon men met de wederopbouw van het godsdienstig leven. Omstreeks het midden van deze eeuw werd deze opbouw fase gevolgd door een golf van 'devotionalisering'. Oude (bedevaart) culturen die een sluimerend bestaan haden geleid kwamen weer tot bloei. Ook nieuwe devoties vonden een goede voedingsbodem in Noord-Brabant. Zowel oudere als jongere orden en congregaties vervulden daarin een stimulerende of zelfs dragende rol. Aan de hand van de 221 plaatsbeschrijvingen in dit boek krijgt de lezer alle mogelijke achtergrondinfor-matie over de historische ontwikkelingen van de bedevaartcultuur in Noord-Brabant. Behalve middel-eeuwse bedevaartplaatsen, 19e en 20e-eeuwse mariale vereringen, en culturen die zijn ingevoerd en/of gepropageerd door religieuze orden en congregaties behandelt het ook recent ontstane bedevaarten.

Bedevaartplaatsen in Nederland deel 1
Noord- en Midden-Nederland

Redactie Peter Jan Margry en Charles Caspers

isbn 90 6550 566 0
gebonden, 1997
886 pagina's
Uitgeverij Verloren
(dit boek is op dit moment niet leverbaar)

Eind 1997 verscheen het eerste deel van het inmiddels veel geprezen driedelige lexicon Bedevaartplaatsen in Nederland. Dat eerste deel was gewijd aan Noord- en Midden-Nederland. In deel II, dat in oktober 1998 is gepresenteerd, zijn alle bedevaartplaatsen uit Noord-Brabant bij elkaar gebracht. In 1999 zal Limburg aan de beurt zijn. Meer dan 100 onderzoekers uit uiteenlopende wetenschapsgebieden hebben een bijdrage geleverd aan het project 'Bedevaartplaatsen in Nederland', in 1993 gestart in het Amsterdamse Meertens Instituut. Het heeft als doel de bedevaartcultuur binnen de huidige Nederlandse grenzen, van de vroege Middeleeuwen tot 1997, in kaart te brengen. De drie delen samen bieden een ongekende schat aan feitelijke gegevens en beeldmateriaal, bij elkaar gebracht in prettig leesbare beschrijvingen van alle getraceerde heilige of bedevaartplaatsen. Het lexicon is alfabetisch-geografisch geordend. Elk lemma heeft een vaste opbouw bestaande uit vier onderdelen: 1. een topografische situering van de bedevaartplaats en de bouwgeschiedenis van kerk of kapel; 2. gegevens over het cultusobject (de vereerde heilige, cultusbeeld, relieken e.d.); 3. de geschiedenis van de bedevaart(plaats) en gegevens over de moderne situatie; 4. uitvoerige opgave van devotionalia, devotioneel drukwerk (devotieprentjes, bedevaartvaantjes e.d.) en van alle bekende archiefbronnen en literatuur met betrekking tot de bedevaartplaats. Ieder deel bevat circa 1000 illustraties en aparte kleurenkaterns.