Activiteiten Etnologie

Sinds 1 september 2009 werkt Sophie Elpers als promovenda voor het Meertens Instituut aan het door de Universiteit van Amsterdam en het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie medegefinancierde project Erfenis van het verlies? Wederopbouwboerderijen en de culturele omgang met traditie, modernisering en de Tweede Wereldoorlog. Elpers schreef in 2009 ook het nieuwjaarsboekje Hollandser dan kaas en redigeerde het boek Landwirtschaftliches Bauen im Nordwesten zwischen 1920 und 1950 (met eigen bijdrage). Tevens stond zij aan de wieg van het eind 2009 verschenen, internationale, digitale tijdschrift op het terrein van de etnologie Quotidian (Amsterdam University Press).

Op 18 september hield Herman Roodenburg zijn inaugurele rede als bijzonder hoogleraar Historische Antropologie en Etnologie van Europa aan de Vrije Universiteit Amsterdam, afdeling Sociale en Culturele Antropologie. In zijn oratie, getiteld Anthropologists, Historians and the Pulse of the Archive nodigt Roodenburg antropologen, historici en etnologen uit om samen te werken rond thema’s als lichamelijkheid, de zintuigen en emoties.

Bij het DOC Lied gingen maar liefst drie extern gefinancierde projecten van start: in januari begon Marieke Lefeber als OiO aan haar promotieonderzoek naar achttiende-eeuwse bellenspeelklokken in Nederland (i.s.m. het Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement), in mei was de aftrap van het project Dutch Songs on Line (i.s.m. de Universiteit Utrecht en de Digitale Bibliotheek
voor de Nederlandse Letteren) en in augustus begon WITCHCRAFT+ (onderdeel van CATCH+). In dit laatstgenoemde project wordt door liedspecialisten samengewerkt met informatici om te komen tot een webgebaseerde zoekmachine voor melodieën. Daarnaast won de monumentale muziekbox Onder de Groene Linde de Jahrespreis der deutschen Schallplattenkritik en een Edison in de categorie Bijzondere Uitgave World.

De afdeling etnologie was betrokken bij de organisatie van diverse internationale wetenschappelijke conferenties en workshops waaronder Smaak en Distinctie, Sacrosanct Culture: The Authentication of Cultural Form en Showing Making: An International Conference on the Representation of Image Making and Creative Practices in Ritual, Art, Media and Science (i.s.m. de Universiteit Utrecht). Daarnaast waren onderzoekers van de afdeling etnologie op tal van manieren actief in het publieke debat over volkscultuur, erfgoed en overheidsbeleid. Zo werkten Hester Dibbits en Sophie Elpers mee aan de samen met vier andere erfgoedinstellingen uitgegeven bundel Splitsen of Knopen. Over Volkscultuur in Nederland (red. Dibbits e.a.) en nam Peter Jan Margry als vicepresident van de SIEF in Abu Dhabi deel aan de Unesco-conferentie over immaterieel erfgoed.

Publikaties

Wetenschappelijke artikelen

•      Blécourt, W. de (2009). The Werewolf, the Witch, and the Warlock: Aspects of Gender in the Early Modern Period. In A. Rowlands (Ed.), Witchcraft and Masculinities (pp. 191-213). Basingstoke: Palgrave.
•      Dibbits, H.C. (2009). Furnishing the salon: symbolic ethnicity and performative practices in Moroccan-Dutch domestic interiors. International Journal of Consumer Studies, 33, 550-557.
•      Dibbits, H.C. (2009). Hoekjes van herkomst. Materieel erfgoed in migrantenwoningen. Levend Erfgoed, 6(1), 19-23.
•      Dibbits, H.C. (2009). Volkscultuur en identiteit. In Splitsen of Knopen. Over Volkscultuur in Nederland (pp. 69-77). Rotterdam: NAI Uitgevers.
•      Elpers, S.M. (2009). Volkscultuur en overheid: een geschiedenis. In Hester Dibbits, Richard Hermans, Jan.Jaap Knol, Gitta Luiten, Taco de Neef & Ineke Strouken (Eds.), Splitsen of Knopen? Over volkscultuur in Nederland (pp. 191-198). Rotterdam: NAi Uitgevers.
•      Elpers, S.M. (2009). Wendepunkt? Der Wiederaufbau der kriegszerstörten Bauernhöfe in den Niederlanden. In S.M. Elpers, E. Klueting & T. Spohn (Eds.), Landwirtschaftliches Bauen im Nordwesten zwischen 1920 und 1950 (pp. 111-128). Münster: Aschendorff.
•      Garbers, J., Bade, K., Nürnberger, A., Stober, S. & Wiering, F. (2009). Supporting Folk-Song Research By Automatic Metric Learning and Ranking. In Proceedings of the International Society on Music Information Retrieval (ISMIR 2009) conference. International Society for Music Information Retrieval.
•      Garbers, J. & Kranenburg, P. van (2009). Bridging Music Information Retrieval and Folk Song Research – The Computational Setup of the WITCHCRAFT Project. In International Society on Music Information Retrieval (ISMIR 2009) conference. International Society for Music Information Retrieval.
•      Grijp, L.P. (2009). Musik in Utrecht zur Zeit der Caravaggisten. In J. Sander, B. Eclercy & G. Dette (Eds.), Caravaggio in Holland (pp. 81-93). Frankfurt am Main: Städel Museum.
•      Grijp, L.P. (2009). Valerius’ Gedenck-clanck. Van citer tot mannenkoor en terug. In J. Bos & E. Geleijns (Eds.), Boekenwijsheid. Drie eeuwen kennis en cultuur in 30 bijzondere boeken (pp. 89-97). Zutphen: Walburg Pers.
•      Grijp, L.P. (2009). Calvijn in de Gouden Eeuw. Calvinistische muziek uit Frankrijk en de Republiek (incl. CD). In H. Selderhuis & K. Apperloo-Boersma (Eds.), Calvijn en de Nederlanden (pp. 276-281). Apeldoorn: Instituut voor Reformatieonderzoek
•      Helsloot, J.I.A. (2009). The Fun of Fear: Performing Halloween in the Netherlands. In M. Foley & H. O’Donnell (Eds.), Treat or Trick? Halloween in a Globalising World (pp. 155-167). Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
•      Helsloot, J.I.A. (2009). Safeguarding Sankt Nikolaus? ‘Top down’ und ‘bottom up’ im Bestreben das niederländische Nikolausfest zu bewahren. In K.C. Berger, M. Schindler & I. Schneider (Eds.), Erb.gut? Kulturelles Erbe in Wissenschaft und Gesellschaft. Referate der 25. Österreichischen Volkskundetagung 2007 in Innsbruck (Buchreihe der Österreichischen Zeitschrift für Volkskunde, N.S. 23) (pp. 225-232). Wenen: Selbstverlag des Vereins für Volkskunde.
•      Helsloot, J.I.A. (2009). Halloween in Nederland. Volkskunde, 110(3-4), 283-292.
•      Kranenburg, P. van, Garbers, J., Volk, A., Wiering, F., Grijp, L.P. & Veltkamp, R.C. (2009). Collaboration Perspectives for Folk Song Research and Music Information Retrieval: The Indispensible Role of Computational Musicology. Journal of Interdisciplinary Music Studies.
•      Kranenburg, P. van, Volk, A., Wiering, F. & Veltkamp, R.C. (2009). Musical Models for Folk-Song Alignment. In Proceedings of the International Society on Music Information Retrieval (ISMIR 2009) conference (pp. 507-512). International Society for Music Information Retrieval.
•      Margry, P.J. (2009). Marian Interventions in the Wars of Ideology. The Elastic Politics of the Roman Catholic Church on. History and Anthropology, 20(3), 245-265.
•      Margry, P.J. (2009). Memorialising Europe. Revitalizing and Reframing a “Christian” Continent. Anthropological Journal of European Cultures, 17(2), 6-33.
•      Margry, P.J. (2009). Paradoxes of Marian Apparitional Contestation: Networks, Ideology, Gender, and The Lady of All. In Anna-Karina Hermkens, Willy Jansen & Catrien Notermans (Eds.), Moved by Mary: The Power of Pilgrimage in the Modern World (pp. 182-199). Aldershot: Ashgate.
•      Meder, T. (2009). Trinkwette (AaTh/ATU 1088). In R.W. Brednich (Ed.), Enzyklopädie des Märchens. Berlin, New York: de Gruyter.
•      Meder, T. (2009). They are Among Us and They are Against Us. Contemporary   Horror Stories about Muslims and Immigrants in the Netherlands. Western Folklore, 68(2/3), 257-274.
•      Roodenburg, H.W. (2009). Tranen op het preekgestoelte. De achttiende-eeuwse kanselwelsprekendheid tussen toneel en authenticiteit. De Achttiende Eeuw, 41(1), 15-32.
•      Roodenburg, H.W. (2009). Brains or Brawn? What were early modern universities for? In B. Krug-Richter & R.-E. Mohrmann (Eds.), Frühneuzeitliche Universitätskulturen. Kulturhistorische Perspektiven auf die Hochschulen in Europa (pp. 17-29). Köln/Weimar/Wien: Böhlau Verlag.
•      Roodenburg, H.W. (2009). From Embodying the Rules to Embodying Belief: On Eighteenth-Century Pulpit Delivery in England, Germany and the Netherlands. In J. van Eijnatten (Ed.), Preaching, Sermon and Cultural Change in the Long Eighteenth Century (pp. 313-342). Leiden: Brill.
•      Stengs, I.L. (2009). Spontaneous Shrines. In C.D. Bryant & D.L. Peck (Eds.), Encyclopedia of Death and the Human Experience (pp. 892-895). Thousands Oaks, USA: SAGE Publications.
•      Stengs, I.L. (2009). Death and Disposal of the People’s Singer. The body and bodily practices in commemorative ritual. Mortality, 14(2), 102-118.
•      Stengs, I.L. (2009). Dutch Mourning Politics. The Theo van Gogh Memorial Space. Quotidian. Journal for the study of everyday life in the Netherlands, 1(1).
•      Wiering, F., Veltkamp, R.C., Garbers, J., Volk, A., Kranenburg, P. van & Grijp, L.P. (2009). Modelling Folksong Melodies. Interdisciplinary Science Reviews, 34(2-3), 154-171.

Boeken en boekredactie

•       Burgers, J.W.J., Grijp, L.P., Groot, S. & Robinson, J. (2009). Het Luitboek van Thysius / The Thysius Lute Book. Facimile edition of Leiden, Bibliotheca Thysiana 1666. 3 vols (Music from the Dutch Republic, MR SP 2). Leiden & Utrecht: Nederlandse Luit Vereniging & Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis.
•       Dibbits, H.C., Hermans, R., Knol, J.J., Luiten, G., Neef, T. de & Strouken, I. (2009). Splitsen of Knopen. Over volkscultuur in Nederland. Rotterdam: NAI Uitgevers.
•       Elpers, S.M. (2009). Hollandser dan kaas. De geschiedenis van Frau Antje. Amsterdam: Amsterdam University Press.
•       Elpers, S.M., Klueting, E. & Spohn, T. (Eds.). (2009). Landwirtschaftliches Bauen im Nordwesten zwischen 1920 und 1950. Münster: Aschendorff.
•       Fraeters, V., Willaert, F. & Grijp, L.P. (2009). Hadewijch Liederen. Groningen: Historische Uitgeverij.
•       Grijp, L.P. (2009). Jacob Cats ‘Klagende Maeghden’. Mourning Maidens and Other Songs. An Anthology (Exempla Musica Zelandica, 8). Middelburg: Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen.
•       Grijp, L.P. & Meel, N. van der (2009). Het Antwerps Liedboek, een bron van laatmiddeleeuws vermaak. Hengelo: Boekhandel Broekhuis uitgeverij.
•       Helsloot, J.I.A. & Boer, E. (2009). Het Sinterklaas Boek. Zwolle: Waanders (pp. 204-323).
•       Margry, P.J. (2009). 2000 jaar Nederlanders op pelgrimstocht (Geloof in Nederland, dl. 14). Zutphen: Waanders.
•       Roodenburg, H.W. (Ed.). (2009). Studies in Netherlandish Art and Culture (publikatiereeks). Zwolle: Waanders.
•       Stengs, I.L. (2009). Worshipping the Great Moderniser. King Chulalongkorn, Patron Saint of the Thai Middle Class. Singapore/Seattle: NUS Press/University of Washington Press.

Congressen en workshops

In 2009 zijn de volgende bijeenkomsten (mede-)georganiseerd door de onderzoeksgroep Etnologie

•      Dibbits, H.C. & Barbiers, S. (2009). Themamiddag biologie, taal en cultuur.
•      Grijp, L.P., Groot, R. de, Elferen, I. van, Meelberg, V. & Maas, S. (2009). Organisatie KVNM-congres Heden, verleden en toekomst van de muziekwetenschap.
•      Lehmann, A.-S., Roodenburg, H.W. & Stengs, I.L. (2009). Showing Making. International conference on the representation of image making and creative practices in ritual, art, media and science.
•      Margry, P.J. (2009). Meertens ethnology lecture: Meyer, The Cultural Logic of Credit and Exchange.
•      Margry, P.J. (2009). Meertens ethnology lecture: Wojcik, Outsider Art.
•      Nijboer, H.T. & Dibbits, H.C. (2009). Smaak en distinctie. Elites in de Nederlanden in de 18de eeuw.
•      Stengs, I.L. & Meyer, B. (2009). Religion, Body and the Media Seminar. Monthly Seminar, Meertens Instituut.

Onderwijs

BA/MA cursus

•      Balkenhol, M., Meyer, B. & Klaver, C.C. (2009). Introductie in de Antropologie. Universiteit van Amsterdam: Amsterdam (2009, februari 01 – 2009, maart 30).
•      Grijp, L.P. & Maas, S. (2009). Nederlandse Muziek- en Liedcultuur BA-cursus Muziekwetenschap UU.
•      Grijp, L.P. & Wennekes, E. (2009). Nederlandse Muziek- en Liedcultuur BA-cursus Muziekwetenschap UU.
•      Kranenburg, P. van & Bruin, M.J. de (2009). Werkgroep Music Retrieval (MA).
•      Roodenburg, H.W. (2009). Pasts in the Present. minor Historische Antropologie, afd. SCA Vrije Universiteit: Amsterdam (2009, september 01 – 2009, december 31).
•      Stengs, I.L. & Sunier, T. (2009). Themamodule   Culturele Antropologie: “Strijd om het Centrum: Antropologie van de Marge”.
•      Strating, A., Stengs, I.L. & Leenders, R. (2009). Regionale module Culturele Antropologie   “Antropologie van Europa”.
 

Gastlezing in BA/MA cursus

•      Bruin, M.J. de (2009). Smartlappen. Collegereeks Nederlandse muziekgeschiedenis: Utrecht (2009, maart 16).
•      Elpers, S.M. (2009). Erfenis van het verlies? Wederopbouwboerderijen en de culturele omgang met traditie, modernisering en de Tweede Wereldoorlog. Geschiedenis, BA: Nijmegen (2009, november 13).
•      Grijp, L.P. (2009). Dutch Culture of the Golden Age in European Context. gastcollege Nationale Taras Sjevtsjenko Universiteit: Kiev (2009, mei 14).
•      Grijp, L.P. (2009). Muziekcultuur in de Gouden Eeuw. gastcollege Nationale Taras Sjevtsjenko Universiteit: Kiev (2009, mei 13).
•      Meder, T. (2009). Sprookjes in Nederland. Overlevering en benaderingswijzen. Gastcollege voor studenten Jeugdliteratuur van de UvA: Amsterdam (2009, september 16).
•      Roodenburg, H.W. (2009). Cultuurgeschiedenis van het lichaam. Opleiding Geschiedenis: Groningen (2009, maart 04).
•      Roodenburg, H.W. (2009). Het welsprekende lichaam.
•      Stengs, I.L. (2009). Guest lecture Religion and Media. International School-ISHSS,: Amsterdam (2009, april 22).
•      Stengs, I.L. (2009). Modern Thai Encounters with the Sublime. Guest lecture Contemporary Asian Studies, politiek en esthetiek in het hedendaagse Azie: Universiteit van Amsterdam (2009, februari 12).
•      Stengs, I.L. (2009). New Public Rituals. Gastcollege: VU, Amsterdam, Sociale en Culturele Antropologie (2009, oktober 15).
•      Stengs, I.L. (2009). Publieke collective rituelen in Nederland: seculiere religiositeit? Gastcollege: Leiden, Culturele Antropologie (2009, oktober 07).

Meertens Ethnology Lectures

De afdeling Etnologie organiseerde twee lezingen in het kader van de Meertens Ethnology Lectures.

•       Dr. Silke Meyer, Assistant Professor at the Department of Folklore and European Ethnology, University of Münster: ‘In God we trust, all others must pay cash’, The Cultural Logic of Credit and Exchange.
•       Dr. Daniel Wojcik, Director Folklore Program University of Oregon, ‘The Art of Outsiders?’ Cultural Contexts, Therapeutic Creativity, Community, and Contestation

Redacties

Onderzoekers van Etnologie waren betrokken als (gast)-redacteur bij de volgende tijdschriften:

•      Apparences. Revue electronique en ligne en Sciences Humaines et Sociales (Roodenburg)
•      Cultural and Social History (Roodenburg)
•      De Achttiende Eeuw (Roodenburg)
•      Etnofoor (Stengs)
•      Fieldwork in Religion (Margry)
•      Gesture (Roodenburg)
•      Intersections. Yearbook for Early Modern Studies (Roodenburg)
•      Historical Studies in Witchcraft and Magic (de Blécourt)
•      Levend Erfgoed (Dibbits en Roodenburg)
•      Meertens Ethnology Cahiers (Margry)
•      Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek (Roodenburg)
•      Newsletter SIEF (Margry)
•      Quotidian. Journal for the study of everyday life in the Netherlands (Dibbits, Elpers, Margry en Roodenburg)
•      Studies in Netherlandish Art and Culture (Roodenburg)
•      The Senses and Society (Roodenburg)
•      Vertel Eens (Koman en Meder)

Afbeeldingen in balk, van links naar rechts:

Afbeelding Frau Antje: Nederlandse Zuivel Organisatie, Zoetermeer.

Foto Sophie Elpers: De gevelsteen met een uit het vuur springende leeuw en het bouwjaar is te vinden op de meeste wederopbouw-boerderijen. Dit zijn boerderijen die in de tweede wereldoorlog verwoest werden en door het Bureau Wederopbouw Boerderijen nog tijdens of na de oorlog hersteld zijn.

Logo: CATCH+