Twee onderzoekers spreken hun oratie uit

De komende periode staan er twee oraties op het programma van onderzoekers van het Meertens Instituut. Marc van Oostendorp, hoogleraar Nederlands en Academische communicatie aan de Radboud Universiteit, spreekt op 25 oktober zijn inaugurele rede uit met de titel 'Spreken voor leken in 45 minuten'. Irene Stengs, hoogleraar Antropologie van Ritueel en Populaire Cultuur aan de Vrije Universiteit, spreekt op 9 november haar inaugurele rede uit getiteld 'Gepopulariseerde cultuur, ritueel en het maken van erfgoed'. 

Oratie Marc van Oostendorp: Spreken voor leken in 45 minuten

Zelden is er zo geklaagd over de taalvaardigheid van Nederlanders, en zelden is taalvaardigheid zo belangrijk geweest. Dat geldt op allerlei niveaus, van praktisch opgeleid tot hoogopgeleid. In zijn oratie bespreekt Marc van Oostendorp er drie: het middelbaar onderwijs, de universiteiten en de studie Nederlands. Scholieren mopperen over een saai schoolvak. Universitair docenten klagen over slecht geschreven scripties. Ondertussen kampen de opleidingen Nederlands met teruglopende studentenaantallen.

De oplossing die Van Oostendorp voorstelt: leer leerlingen, studenten en vooral studenten Nederlands beter hoe taal werkt – in het dagelijks leven en in de literatuur. Alleen als je begrijpt hoe het werkt, kun je je echt goed uitdrukken en je aan elke situatie aanpassen. Het gevolg van zulke ‘bewuste geletterdheid’: het schoolvak knapt ervan op, studenten vinden hopelijk een manier om zich met plezier en op academisch niveau uit te drukken. Het Nederlands speelt een centrale rol bij veel van die geletterdheid – en de opleiding Nederlands dus ook.

Meer informatie op de website van de Radboud Universiteit

Oratie Irene Stengs: Gepopulariseerde cultuur, ritueel en het maken van erfgoed

Opvattingen over cultuur, traditie, en erfgoed maken veel los. Mensen voelen een warme verbondenheid met hun cultuur, rituelen en tradities en steeds vaker ook angst voor het verlies daarvan. Dit laatste kan uitgroeien tot gevoelige, zelfs explosieve discussies, online dan wel offline. Hoe kunnen deze controverses op een betekenisvolle manier worden onderzocht? Bijzonder hoogleraar Antropologie van Ritueel en Populaire Cultuur Irene Stengs gebruikt hiervoor originele invalshoeken.

Het huwelijk van Harry en Meghan, de redding van het Thaise jeugdelftal uit een ondergelopen grot en de monsterzwemtocht van Maarten van der Weijden noemt Stengs ‘high density events’: gebeurtenissen van hoge dichtheid. Deze term vestigt de aandacht op aspecten als de emotionele lading, het massale meebeleven en het in sommige gevallen ook evenement-achtig karakter.

Stengs kijkt naar cultuur, traditie, en erfgoed niet als vaststaand, maar als een voortdurend in beweging zijnd proces, waarin rituelen een centrale rol spelen. High density events vormen als het ware een hogedrukpan waarin al deze processen in versterkte vorm samenkomen. Ze bieden daardoor een scherper zicht op identiteitsvorming, in- en uitsluiting, en de redenen waarom tegenwoordig zo’n belang wordt gehecht aan (eigen) cultuur, tradities en erfgoed.

Meer informatie op de website van de Vrije Universiteit