Juni 2023: Jonge moslims en hun belevingswereld
Trouw startte dit voorjaar een onderzoek naar jonge moslims en hun belevingswereld. Hoe denken zij over religie en wie vragen ze om raad? Trouw sprak hierover met religiewetenschappers Sakina Loukili en Ernst van den Hemel.
‘Rommelig’ begrip
De eerste vraag die opkomt bij onderzoek naar jonge moslims is: wanneer word je meegerekend als moslim? Van den Hemel is religiewetenschapper bij het Meertens Instituut en laat zien hoe cultuur en religie continu door elkaar worden gehaald. “Religie is nou eenmaal een rommelig begrip, dat moeilijk in statistische modellen te vangen is,” stelt Van den Hemel. Onderzoek doen naar moslims en hun belevingswereld is dus complex. Van den Hemel: “Vraag je aan mensen: ben je moslim? Dan spelen ook etniciteit en cultuur mee in de antwoorden.”
Digital natives
Loukili is niet verbaasd wanneer uit het onderzoek van Trouw komt dat steeds meer jonge moslims het internet raadplegen voor antwoorden op hun levensvragen. “Moskeeën en imams lopen in veel opzichten achter de snel veranderende samenleving aan, ook op het gebied van digitalisering. Terwijl jonge moslims tegenwoordig, net als hun niet-gelovige generatiegenoten, opgroeien als digital natives. Ze richten hun hele leven in met behulp van sociale media en internet. Dus dat botst met elkaar. Moskeeën en imams zijn online niet zo aanwezig, daardoor hebben ze vaak niet in de gaten wat er speelt onder jongeren,” vertelt Loukili, die gespecialiseerd is in de politieke leefwereld van jonge Nederlandse moslims. Daarbij spreken veel jongeren amper de taal van hun ouders of grootouders, die op hun beurt weer minder goed Nederlands spreken. Dit maakt het lastig om diepgang te krijgen in gesprekken. Wat ook meespeelt is het inzicht wat de oudere generatie mist in het leven van jongeren.
Sociale media
De vragen waar jonge moslims tegenaan lopen, zijn nog niet bekend in de moskee en dus zoeken jongeren antwoorden op het internet. Ze leven in een moderne wereld met nieuwe fenomenen, waar de islamitische theologie nog geen consensus over bereikt heeft. “Wat interessant is aan sociale media ten opzichte van traditionele media, is dat je er op je eigen manier met onderwerpen bezig kunt zijn. Jonge moslims van nu groeiden op in een behoorlijk islam-vijandig politiek klimaat,” stelt Loukili. “Op sociale media kun je een ruimte creëren waar je echt jezelf kunt zijn. Een veiligere plek, zogezegd. Alsnog heb je op internet met een hoop moslimhaat van doen, maar zeker zijn er nu nieuwe plekken ontstaan waarop jonge moslims zelf invulling kunnen geven aan hun religieuze identiteit, op een manier die ze eerder niet hadden.”
Lees het artikel over onderzoek doen naar religie en het artikel over jonge moslims en sociale media in de Trouw (9-6-2023, voor abonnees.)
