Odeuropa

De coronacrisis heeft voelbaar gemaakt hoe belangrijk de rol is die reuk speelt in het dagelijks leven: niet alleen is geurverlies een van de symptomen van coronabesmetting, de lockdown beïnvloedt ook onze reukomgeving (we missen de geur van vieze kantoorkoffie en diners in geurige restaurants). Maar welke rol heeft geur de afgelopen eeuwen gespeeld in onze culturen? En hoe kan ruiken helpen om het materiële en immateriële erfgoed van Europa te promoten?

Het EU Horizon2020 project ODEUROPA: Negotiating Olfactory and Sensory Experiences in Cultural Heritage Practice and Research is het eerste pan-Europese onderzoeksproject dat onderzoek doet naar ons geurverleden. ODEUROPA wordt geleid vanuit het KNAW Humanities Cluster, met Inger Leemans (NL-Lab) als projectleider.

Doel van het project is om sensory mining-technieken te ontwikkelen om historisch geurerfgoed te ontdekken, en weer ‘ten neuze’ te brengen. Een team van experts op het gebied van computationele technieken gaat aan de slag om digitale tekst- en beeldcollecties uit zeven verschillende taalgebieden, vanaf 1600 tot aan het begin van de twintigste eeuw, te doorzoeken op geurinformatie. We zijn benieuwd welke geurstoffen veel genoemd worden en welke betekenissen en emoties aan geuren worden verbonden. Ook gaan we op zoek naar de meest welriekende en onwelriekende plaatsen en willen we weten welke geurstrategieën mensen vroeger gebruikten om zich te beschermen tegen stank.

Resultaten

Het project loopt tot eind 2023. Aan het eind van het project worden drie belangrijke online tools opgeleverd:

• De Odeuropa Smell Explorer: een doorzoekbare database van historische geurreferenties op basis van 50.000 afbeeldingen en meer dan 400.000 historische teksten in zes talen.
• De Odeuropa Encyclopedia of Smell History and Heritage: een verzameling verhalen over de geuren die ons verleden hebben gevormd en geuren die vandaag de dag waarde voor ons hebben.
• De Odeuropa Olfactory Storytelling Toolkit: een ‘how-to’ gids voor musea en erfgoedinstellingen, gericht op het inzetten van geur bij het betrekken van publiek.

Project website: Odeuropa.eu

Partners

• KNAW Humanities Cluster (The Netherlands) 
• FAU Erlangen-Nürnberg (Germany) 
• Fondazione Bruno Kessler (Italy) 
• Eurecom – Sophia Antipolis (France)
• Anglia Ruskin University (United Kingdom)
• Jožef Stefan Institute (Slovenia)
• University College London (United Kingdom)