Rethinking the role of water in climate robust landscapes
Dit project onderzoekt hoe manieren van land- en watergebruik in Nederland zich verhouden tot de biodiversiteit van het landschap, de waterkwaliteit en de samenleving. Het project vertrekt vanuit de huidige situatie en omvat toekomstscenario’s voor klimaat en maatschappij tot 2050.
Botsend beleid in waterbeheer
Water speelt een centrale rol in het Nederlandse landschap. Waterstanden worden streng gereguleerd, en vooral laag en stabiel gehouden om de landbouwproductie te optimaliseren en stedelijke gebieden te beschermen. Dit is in strijd met een duurzaam en natuurinclusief landgebruik, omdat voor biodiversiteit en het functioneren van natuurlijke, waterrijke gebieden juist hoge en fluctuerende waterniveaus vereist zijn. In dit project analyseren we de complexe wisselwerking tussen klimaatveranderingen, maatschappelijke reacties en de gevolgen voor waterkwaliteit en biodiversiteit.
Droogte en klimaatverandering
Met name de zandgronden in het zuiden en oosten van Nederland zijn kwetsbaar voor klimaatverandering. Deze gebieden hebben de afgelopen jaren langere periodes van droogte gekend, die het levensonderhoud van boeren bedreigen, aangezien ongeveer 60% van het land voor landbouwdoeleinden wordt gebruikt. Dergelijke klimaatveranderingen zullen naar verwachting de achteruitgang van de bodem- en waterkwaliteit van het Nederlandse landschap versnellen en duurzaam gebruik ervan bedreigen.
Een waterbeheer dat is gericht op het herstellen en in stand houden van een duurzaam oppervlaktewatergebruik, vereist daarom een geïntegreerde aanpak die voortbouwt op een fundamenteel begrip van processen die de biodiversiteit, de waterkwaliteit en het functioneren van ecosystemen verbeteren.
Scenario’s voor klimaatbestendige landschappen
In dit onderzoeksproject hanteren we wetenschappelijke benaderingen om scenario’s te ontwikkelen voor klimaatbestendige landschappen, specifiek een sociaal-ecologische systeembenadering (SES). Deze benadering bevordert een interdisciplinaire dialoog en maakt samenwerking tussen een groot aantal onderzoeksgebieden en -praktijken mogelijk.
Het project zal basiskennis opleveren over de manier waarop landgebruik de biodiversiteit en waterkwaliteit beïnvloedt in een rivierrijk laagland in het zuiden van Nederland, om zo scenario’s te ontwikkelen waarin de impact van klimaatverandering en demografische veranderingen op deze regio worden meegenomen.
Looptijd: juli 2023 – januari 2025
Partners: Prof. Dedmer van de Waal, NIOO-KNAW (PI); Prof. Helga de Valk (co-applicant) van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut
