Over het Meertens Instituut

Onderzoek en documentatie van taal en cultuur in Nederland en Nederlandse taal en cultuur in de wereld

Het Meertens Instituut is een onderzoeksinstituut dat taal en cultuur in Nederland bestudeert en documenteert, en Nederlandse taal en cultuur in de wereld. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven. Het Meertens Instituut is ontstaan in 1930 en in 1952 onderdeel geworden van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

De rol van taal en cultuur bij de ontwikkeling van sociale identiteiten en groepsculturen wordt door het Meertens Instituut in kaart gebracht en in onderlinge samenhang onderzocht. Op het gebied van de Nederlandse taal bestudeert het Meertens Instituut zowel geografische als sociale variatie, een specifiek terrein dat binnen de taalkunde wordt aangeduid met variatielinguïstiek. Het onderzoek naar de culturele factoren die bepalend zijn voor groepsvormende processen ligt op het terrein van de Nederlandse etnologie. Al onze huidige onderzoeksprojecten vind je op deze pagina, zie ook het Onderzoeksprogramma 2018-2023 (pdf).

Kenmerkend voor het Meertens Instituut is de multidisciplinaire samenstelling van de onderzoekersgroep, waarin onder meer disciplines als taalkunde, sociolinguïstiek, neerlandistiek, geschiedwetenschap, antropologie, sociologie, muziekwetenschap en cultuurwetenschappen zijn vertegenwoordigd. Op deze vakgebieden heeft het instituut decennialang materiaal verzameld, geconserveerd, gedocumenteerd, inhoudelijk ontsloten en onderzocht. Met omvangrijke collecties en documentatiestystemen kan het worden beschouwd als een centrum van kennis op het gebied van taalvariatie en volkscultuur. Ook grootschalige databanken ondersteunen het onderzoek.

Als instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) heeft het Meertens Instituut in eerste instantie een wetenschappelijke doelstelling op het gebied van volkscultuur en taalvariatie. Het werkt daartoe ook samen met andere kennisinstellingen, zoals universiteiten en musea, en participeert in diverse internationale samenwerkingsverbanden. Mede vanwege de globalisering en Europeanisering is er ook vanuit het publiek een toenemende belangstelling voor de rol van taal en cultuur in identiteitsvormende processen. Door samenwerking met instellingen zoals musea en media kan het instituut een bijdrage leveren aan publieksvoorlichting op dit gebied. Met uit onderzoek verkregen inzichten hoopt het Meertens Instituut behalve het wetenschappelijke debat ook het maatschappelijke en het politieke debat te kunnen ondersteunen.

De resultaten van het onderzoek worden gepubliceerd in publicaties en boeken en worden bekend gemaakt in lezingen op congressen en symposia, zie hiervoor ook onze agenda.

Dienstverlening

De documentatie aan het Meertens Instituut is van essentieel belang voor wetenschappelijk onderzoek. Het Meertens Instituut draagt onder andere zorg voor verzameling, conservering, digitalisering en ontsluiting van gegevens in databanken voor toekomstig onderzoek. Ook het inhoudelijke ontsluiten van vakliteratuur en het maken van bibliografische databestanden maakt deel uit van onderzoeksgebonden documentatie.

Als onderzoeksinstituut heeft het Meertens Instituut niet in eerste instantie een publieksfunctie. Het richt zich vooral op wetenschappers en belangstellenden die werkzaam zijn op het terrein van taalvariatie of volkscultuur. Ook instellingen die op dit gebied kennis doorgeven aan, of vormgeven voor een breder publiek (musea, media, kennisinstellingen) kunnen de bibliotheek, de collecties en de documentatie raadplegen. Verzoeken om informatie over de genoemde onderzoeksgebieden kunnen dagelijks worden ingediend. Het instituut is op werkdagen bereikbaar voor afspraken voor bibiotheekbezoek of informatieverzoeken:

Tel. 020 – 46 28 500
e-mail info@meertens.knaw.nl