Een echte Amelander spreekt dialect. Verslag van een veldwerker
Als toerist op Ameland valt het niet mee om iets van het lokale dialect op te vangen. Mathilde Jansen deed jarenlang onderzoek naar het Amelander dialect, dat nog steeds door een meerderheid van de Amelander bevolking gesproken wordt. Ze schreef haar bevindingen op in het achtste deel van de serie Meertens nieuwjaarsuitgaven.
Vooral in het hoogseizoen spreken Amelanders allerlei talen – Duits, Engels, Nederlands – maar geen dialect. Het dialect spreken Amelanders alleen als ze onder elkaar zijn, voornamelijk in de wintermaanden. Dan storten de eilanders zich op het verenigingsleven en niet te vergeten de lokale feesten als Sunneklaas. Dit soort feesten versterkt de verbondenheid tussen de Amelanders, net als het dialect.
Jarenlang deed Mathilde Jansen onderzoek naar dit dialect. Het resultaat is te lezen in Een echte Amelander spreekt dialect. Ze was vooral geïnteresseerd in de manier waarop mensen hun identiteit uitdrukken in taal. Jansen ziet in de hedendaagse dialectspreker het ultieme voorbeeld van iemand die zijn identiteit wil benadrukken.
In tegenstelling tot de omringende eilanden wordt op Ameland nog altijd volop dialect gesproken. Vooral het aantal jonge dialectsprekers is uniek in Nederland. Als geboren Texelaar werd Jansen als mede-eilandbewoner door de Amelanders met open armen ontvangen. Behalve het verslag van een taalonderzoek geeft dit boek een intiem beeld van het sociale leven van de Amelanders. Zo doet Jansen verslag van het Sunneklaasfeest. In de aanloop van dit feest komen mannen op geheime plaatsen samen om het bijbehorende tenue te maken, het zogenaamde pakmake. Jansen werd hiervoor uitgenodigd in een donker schuurtje achter de kerk in Hollum. Zelfs voor Amelander vrouwen is dat verboden terrein.
Mathilde Jansen deed promotieonderzoek naar het Amelander dialect aan het Meertens Instituut. Behalve als taalwetenschapper is zij werkzaam als wetenschapsjournalist voor onder andere de populair-wetenschappelijke website Kennislink.