Wederopbouwboerderijen. Agrarisch erfgoed in de strijd over traditie en modernisering, 1940-1955

Wederopbouwboerderijen, agrarisch erfgoed in de strijd over traditie en modernisering, 1940 – 1955 van Sophie Elpers verschijnt in december 2018. Het boek is gebaseerd op het promotieonderzoek van Elpers aan het Meertens Instituut en de UVA en biedt een publiekstoegankelijk overzicht van de wederopbouw op het platteland.

In het kader van Elpers' onderzoek is de Databank Wederopbouwboerderijen in Nederland van het Meertens Instituut ontwikkeld. Via deze databank is het mogelijk om een overzicht te krijgen van de wederopbouwboerderijen in de verschillende provincies en gemeentes van Nederland. Ook is het mogelijk om op architectennaam of op het jaar van het ontwerp te zoeken.

Inhoud
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden in Nederland ruim negenduizend boerderijen verwoest. Zo’n vijfhonderdvijftig boerderijen werden in de meidagen van 1940 vernietigd, met name bij de Grebbelinie. De meeste boerderijen gingen in het laatste jaar van de oorlog verloren, voornamelijk in Noord-Brabant, Gelderland en Limburg. De wederopbouw van de boerderijen vond in een geladen spanningsveld tussen behoud en innovatie plaats. Hieraan lag ten grondslag dat boerderijen twee functies hadden. Het waren enerzijds objecten met een uitgesproken symbolische functie: zij stonden voor bepaalde tradities en waarden en moesten bijdragen aan de versterking en de vorming van een nationale identiteit. Anderzijds betrof het agrarische gebruiksobjecten die van centraal belang waren voor de modernisering van de Nederlandse landbouw.

Wederopbouwboerderijen, agrarisch erfgoed in de strijd over traditie en modernisering, 1940 – 1955 vertelt het verhaal achter de wederopbouwboerderijen. De wederopbouw van de boerderijen werd gecoördineerd en georganiseerd door een overheidsinstelling. Hierbij hoorde het opstellen van richtlijnen voor de wederopbouw en het beoordelen van bouwtekeningen van particuliere architecten die bij de wederopbouw werden ingeschakeld. Maar ook buiten het institutionele kader hielden zich verschillende actoren bezig met de wederopbouw van boerderijen: onder andere particuliere architecten, de Bond Heemschut, de Rijkslandbouwarchitect, de Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst, de landbouworganisaties, de individuele boeren en boerinnen. Tussen de verschillende actoren ontstond een strijd over traditie en modernisering die uiteindelijk de architectuur van de nieuwe boerderijen bepaalde.

De auteur
Sophie Elpers werkt als onderzoeker etnologie bij het Meertens Instituut (KNAW) in Amsterdam. Zij is bovendien als wetenschappelijk medewerker verbonden aan het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland bij het Nederlands Openluchtmuseum. Elpers is gespecialiseerd in alledaagse materiële cultuur en rurale cultuur, in musea en in immaterieel erfgoed.

In het voorjaar van 2019 worden er diverse excursies gepland. Houdt u de website van uitgever nai010 in de gaten voor meer informatie.