Over het Meertens Instituut

Het Meertens Instituut onderzoekt en documenteert taal en cultuur in Nederland en Nederlandse taal en cultuur in de wereld. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven. Het Meertens Instituut is ontstaan in 1930 en in 1952 onderdeel geworden van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

Taalvariatie en etnologie

De rol van taal en cultuur bij de ontwikkeling van sociale identiteiten en groepsculturen wordt door het Meertens Instituut in kaart gebracht en in onderlinge samenhang onderzocht. Op het gebied van de Nederlandse taal bestudeert het Meertens Instituut zowel geografische als sociale variatie, een specifiek terrein dat binnen de taalkunde wordt aangeduid met variatielinguïstiek of taalvariatie – zie hiervoor de onderzoeksgroep Linguïstiek en Taalvariatie. Het onderzoek naar de culturele factoren die bepalend zijn voor groepsvormende processen ligt op het terrein van de Nederlandse etnologie – zie hiervoor de onderzoeksgroep Etnologie en Orale Cultuur. Informatie over onze huidige onderzoeksprojecten vind je op de overzichtspagina Onderzoeksprojecten en in het Onderzoeksprogramma 2018-2023 (pdf).

Centrum van kennis

Kenmerkend voor het Meertens Instituut is de multidisciplinaire samenstelling van de onderzoekersgroepen, waarin onder meer disciplines als taalkunde, sociolinguïstiek, neerlandistiek, geschiedwetenschap, antropologie, sociologie, muziekwetenschap en cultuurwetenschappen zijn vertegenwoordigd. Op deze vakgebieden heeft het instituut decennialang materiaal verzameld, geconserveerd, gedocumenteerd, inhoudelijk ontsloten en onderzocht. Met omvangrijke collecties en documentatiestystemen kan het worden beschouwd als een centrum van kennis op het gebied van (volks)cultuur en taalvariatie. Ook grootschalige databanken ondersteunen het onderzoek.

Wetenschappelijke doelstelling

Als instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) heeft het Meertens Instituut in eerste instantie een wetenschappelijke doelstelling op het gebied van taalvariatie en cultuur. Het werkt daartoe ook samen met andere kennisinstellingen, zoals universiteiten en musea, en participeert in diverse internationale samenwerkingsverbanden. Mede vanwege de globalisering en Europeanisering is er ook vanuit het publiek een toenemende belangstelling voor de rol van taal en cultuur in identiteitsvormende processen.

Door samenwerking met instellingen zoals musea en media kan het instituut een bijdrage leveren aan publieksvoorlichting op dit gebied. Met uit onderzoek verkregen inzichten hoopt het instituut behalve het wetenschappelijke debat ook het maatschappelijke en het politieke debat te kunnen ondersteunen.

De resultaten van het onderzoek worden gepubliceerd in wetenschappelijke publicaties (zie de KNAW PURE-website) en boeken en worden bekend gemaakt in lezingen op congressen en symposia, zie hiervoor ook onze agenda.

Dienstverlening Meertens Instituut

De documentatie aan het Meertens Instituut is van essentieel belang voor wetenschappelijk onderzoek. Het Meertens Instituut draagt o.a. zorg voor verzameling, conservering, digitalisering en ontsluiting van gegevens in databanken voor toekomstig onderzoek. Ook het inhoudelijke ontsluiten van vakliteratuur en het maken van bibliografische databestanden maakt deel uit van onderzoeksgebonden documentatie.

Als onderzoeksinstituut heeft het instituut niet in eerste instantie een publieksfunctie. Het richt zich vooral op wetenschappers en belangstellenden die werkzaam zijn op het terrein van taalvariatie of (volks)cultuur. Ook instellingen die op dit gebied kennis doorgeven aan, of vormgeven voor een breder publiek (musea, media, kennisinstellingen) kunnen de bibliotheek, de collecties en de documentatie raadplegen. Verzoeken om informatie over de genoemde onderzoeksgebieden kunnen dagelijks worden ingediend. Het instituut is op werkdagen telefonisch bereikbaar voor afspraken voor bibiotheekbezoek of verzoeken om informatie:

Tel. 020 – 46 28 500
e-mail info@meertens.knaw.nl