NeusWijzer – Geuratlas van de Lage Landen

NeusWijzer – Geuratlas van de Lage Landen is een kleur- én geurrijk geïllustreerd standaardwerk waarin ons reukorgaan de absolute held is. Deze primeur geeft geur de hoofdrol in (streek)taal en cultuur, evolutie en biologie, geschiedenis en psychologie in de Lage Landen. Met vanuit het Meertens Instituut bijdragen van Inger Leemans, Sophie Elpers, Jos Swanenberg, Jeroen van Craenenbroeck, Leonie Cornips en Marieke van Erp.

Over de reuk, het zintuig dat zoveel betekenis geeft aan en in onze levens

Geuren kleuren onze levens. Ze geven smaak en brengen herinneringen tot leven. Geuren verleiden, brengen verlangens teweeg, roepen op tot walging of angst. Geuren hebben en geven betekenis. Maar wat weten we eigenlijk van geur? Over welke woorden beschikken we om onze reukervaringen uit te drukken? Wat zijn typisch Nederlandse geuren? Bestaat er zoiets als geurerfgoed? En wat als je (ineens) niets meer kunt ruiken? Dat alles behandelt de NeusWijzer.

Parfumeurs, kunstenaars, wetenschappers en andere kenners werkten samen aan dit boek, om vanuit hun eigen expertise en bevlogenheid hun inzichten te delen.

Rijke geurtaal

Onderzoekers van het Meertens Instituut verspreidden onder 1850 mensen een vragenlijst over ‘geurwoorden’ in Nederland. Hierin vroegen ze mensen naar de geuren zij als erfgoed beschouwen en hoe het bijvoorbeeld bij hun oma rook. In het boek brengen ze de bevindingen samen. Zo blijkt bijvoorbeeld dat we een veel rijkere geurtaal hebben dan we altijd dachten. Inger Leemans: “Als je je blik verruimt naar dialecten en regionale talen, kom je verrassend veel geurwoorden tegen.”

NeusWijzer is verbonden aan het Europese onderzoeksproject Odeuropa, waarin het historisch geurerfgoed van Europa wordt onderzocht door een team van Europese wetenschappers. In samenwerking met Odeuropa kwam ook een heus ‘Neuswijzerlexicon’ tot stand: een woordenlijst met alle Nederlandse geurwoorden die ze tegenkwamen bij het onderzoek, waarmee de lezer de geurtaalschat kan verrijken.

Met ‘odoresque’ boekenlegger

Parfumeurs, kunstenaars, wetenschappers en andere kenners werkten samen aan dit boek, om vanuit hun eigen expertise en bevlogenheid hun inzichten te delen. Een ‘odoresque’ boekenlegger, ontworpen door geurkunstenaar Frank Bloem, maakt het de lezers mogelijk om de NeusWijzer ook grondig te besnuffelen.

Auteurs

Met bijdragen van Inger Leemans en Caro Verbeek (red.), Jos Swanenberg, Jeroen van Craenenbroeck, Leonie Cornips, Marieke van Erp, Sophie Elpers, Sanne Boesveldt, Frank Bloem, Ilja Croijmans, Garmt Dijksterhuis, Beatrice Glow, Astrid Groot, Jasper de Groot, Kirsten Jaarsma, Josephine Koopman, Norbert Peeters, Farah Rahman, Nicoline van der Sijs, Laura Speed, Rob Tempelaars, Vivien Waszink en Marc Wiers Dagnino.

Meer informatie

NeusWijzer verschijnt in oktober 2023 bij Uitgeverij Boom. Bestel het boek hier.

In een interview voor de Meertens Instituut nieuwsbrief (jaargang oktober 2023) gaat Inger Leemans uitgebreider in op het boek en het geurtaalonderzoek – ‘Onderzoek zet schijnwerpers op ons reukorgaan’.