November 2023: Een boek vol geuren

Ons reukvermogen is zo vanzelfsprekend dat we er meestal niet eens bij stilstaan. Toch kunnen we meer leren van geuren en onze neus dan we denken. Daarover schreven Inger Leemans en Caro Verbeek het boek: NeusWijzer. Wat volgens NRC heeft geresulteerd in een interessante, uitgebreide verzameling weetjes.

NeusWijzer. Geuratlas van de Lage Landen is opgebouwd uit wetenschappelijke kennis en is gebaseerd op bijdragen van ‘burgerwetenschappers’, mensen die de vragenlijsten van de auteurs hebben ingevuld. Die vragen gingen over typisch Nederlandse geurwoorden, hoe het bij de grootouders rook, welke geurwoorden mensen zoal kennen en welke geurwoorden ze zouden willen toevoegen aan ons vocabulaire.

Als typisch Nederlandse geuren bestempelen de burgerwetenschappers bijvoorbeeld kaas, haring en poffertjes. Ook speculaas, drop en pindakaas scoorden hoog, net als spruitjes en stamppot, allemaal karakteristieke Nederlandse eetwaren. Andere typische Nederlandse geuren zijn verbonden aan water: de lucht van de Noord- en Waddenzee die toch echt heel anders ruiken dan andere zeeën.

Daarnaast is het voor veel mensen moeilijk om een geur in woorden te vatten. Daar hebben de onderzoekers een oplossing voor! In het boek staat een lange lijst geurwoorden die gebruikt kunnen worden om je geurtaalschat te verrijken.

Tot slot pleiten Leemans en Verbeek voor een ‘museum voor geurerfgoed’, om geuren te bewaren voor het nageslacht. Alleen al het ruiken van een specifieke geur kan iemand even terugbrengen naar die specifieke tijd. Het is een van de onderscheidende kenmerken van geur en dat maakt geuren voor veel mensen ook zo dierbaar. Geuren kunnen spontaan oude herinneringen oproepen.

Lees het volledige artikel in de NRC (voor abonnees, 18 november 2023).