Januari 2025: Kent taal grenzen?

Jos Swanenberg en Kristel Doreleijers werken allebei bij het Meertens Instituut, dat onderzoek doet naar taal en cultuur in Nederland. Ze stelden samen het boek Grenze(n)loze taal samen, waarin dertien experts hun inzichten delen over de taal.

Kent de taal eigenlijk wel grenzen? Dat is de vraag die het boek probeert te beantwoorden aan de hand van verschillende invalshoeken. Zo kun je taal wel begrenzen door dialectgrenzen, maar die houden zich vaak niet meer aan provinciegrenzen, zegt Swanenberg. Dialectgrenzen van het Limburgs zijn echt anders dan de grenzen die we herkennen aan een landkaart. Zo wordt het Limburgs ook in België gesproken maar dan spreken we over politieke grenzen, want Belgisch Limburgs heeft niet dezelfde status als Nederlands Limburgs.

Doreleijers laat in haar bijdrage goed zien dat grenzen relatief zijn, maar wel degelijk een belangrijke rol spelen. Zij focust op grenzen die we gebruiken in de taalwetenschap. Bij de afdeling Taalvariatie op het Meertens hebben ze de grenzen verlegd; niet alleen geografische taalvariatie (waaronder dialecten) worden onderzocht, maar ook sociale taalvariatie (zoals jongerentaal). Ze pleit voor de taalwerkelijkheid als norm, niet taalregels. “We ontkennen de regels niet, het is goed om die regels te beheersen, maar naast die taalnorm hebben we een werkelijkheid waarin gebruikers een lenigheid laten zien met die taal,” aldus Doreleijers.

Luister het fragment terug van de Taalstaat (25 januari 2025).