Stigmata en verschijningen, een collectief fantasma in katholiek Nederland

In het interbellum hing katholiek Nederland collectief een hersenschim rond de jonge Janske Gorissen aan, die zich in extreme mate met Jezus Christus identificeerde. Naar aanleiding van zijn net verschenen boek Vurige liefde (Prometheus) gaat Peter Jan Margry in gesprek over dit opzienbarende ‘fantasma’.

Datum: maandag 20 september 2021 van 20.00 – 21.30 uur
Locatie: SPUI25, Amsterdam
Aanmelden

Programma:

In de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw vereenzelvigde Janske Gorissen, een jonge vrouw uit Brabant, zich met Jezus Christus. Veel katholieken raakten ervan overtuigd dat de ‘genade’ die zij in het dorpje Welberg ontving een betekenisvolle boodschap voor de gehele wereld inhield. Janskes liefde en lijden, bloedige stigmatisaties, de wonderbare genezingen en de Maria- en Jezusverschij­ningen zouden daarvan het bewijs zijn. Overrompeld door deze niet eerder in Nederland geziene combinatie van wonderbaarlijke mystiek wierpen katholieken zich massaal aan haar voe­ten. De kerkelijke leiding liet het fenomeen lang betijen en tenslotte ook uit de hand lopen. Kardinaal De Jong werd door het Vaticaan gedwongen ‘Welberg’ in de doofpot te stoppen. De affaire, het ingrijpen en de (on)waarheden brachten een trauma met zich mee dat daar nog altijd nadreunt.

Over de sprekers:

Peter Jan Margry is professor Europese Etnologie aan de Universiteit van Amsterdam en senior onderzoeker bij het Meertens Instituut van de KNAW. Zijn onderzoek richt zich op religieuze cultuur en religieuze bewegingen, alternatieve geneeswijzen, pelgrimage, ritueel en traditie, cultureel geheugen en cultureel erfgoed. Enkele van zijn publicaties zijn: Shrines and Pilgrimage in the Modern World: New Itineraries into the Sacred (2008); Grassroots Memorials: The Politics of Memorializing Traumatic Death (2011; met C. Sánchez-Carretero); Spiritualizing the City. Agency and Resilience of the Urban and Urbanesque Habitat (2017; met V. Hegner); Het Mirakel van Amsterdam. Biografie van een betwiste devotie (2017; met C. Caspers). Cold War Mary. Ideologies, Politics and Marian Devotional Culture (2021).

Tine Van Osselaer is professor in de geschiedenis van spiritualiteit, devotie en mystiek aan het Ruusbroec Instituut van de Universiteit van Antwerpen. In de afgelopen jaren publiceerde ze over gender en religie, religie en familie, religie in de Eerste Wereldoorlog en over lichamelijkheid en emoties. Zij leidde het internationale onderzoek ‘Between Saints and Celebrities’, een door de European Research Council gesubsidieerd project naar gestigmatiseerden in Europa, tussen 1800-1950; zie: Tine Van Osselaer, i.s.m. Andrea Graus, Leonardo Rossi, and Kristof Smeyers, The Devotion and Promotion of Stigmatics in Europe, c. 1800–1950. Between Saints and Celebrities (Leiden: Brill, 2021).

Beeld: SPUI25