De Nederlandse Volksverhalenbank & de Nederlandse Liederenbank

De Nederlandse Volksverhalenbank, die gestart is in 1994, bevat een rijkdom aan volksverhalen (sprookjes, raadsels, sagen, legenden, moppen, broodjeaapverhalen) van de middeleeuwen tot heden. Bij elk verhaal wordt metadata opgenomen zoals de plaats van vertellen, de datum van optekening, de verteller, en – indien mogelijk – het internationale catalogusnummer (de zogenaamde ATU typologie). 

Het Meertens Instituut heeft nog de nodige collecties in het archief en edities die invoering behoeven. Tevens zijn enkele regio’s nog wat onderbelicht, die aanvulling behoeven. Voor het komende onderzoek zal modern en historisch materiaal verder worden aangevuld.

Voor het moderne materiaal kunnen we terecht bij sociale media (denk aan broodjeaapverhalen, internet-memen e.d.), maar er is vooral ook behoefte om materiaal uit de 17e en 18e eeuw aan te vullen uit almanakjes, kluchtboekjes en dergelijke. De database zal worden ingezet voor onderzoek naar vorm, betekenis, variatie en functie van volksverhalen, en voor computationeel onderzoek naar bijvoorbeeld narratieve patronen, geografische verspreiding, clustering van motieven, gender-verschillen en het voorkomen van sentimenten. Tot slot wordt de Volksverhalenbank ook benut ten behoeve van het digitale valorisatieproject van de SagenJager (www.sagenjager.nl), die toeristische wandel- en fietsroutes bevat van volksverhaal naar volksverhaal.

Veel werkzaamheden aan de Nederlandse Liederenbank vloeien voort uit de lopende en komende onderzoeksprojecten. In de komende periode zal dus relevante (meta-)data worden verrijkt of toegevoegd voor het canononderzoek (zie B2e) en in toenemende mate zal samenwerking worden gezocht met bestaande initiatieven om zoveel mogelijk gebruik te kunnen maken van elders beschikbare data. Waar voorheen veel aandacht uitging naar historisch liedmateriaal, zal nu ook veel primair materiaal uit een recenter verleden worden ontsloten.