Vanaf 7 december in de winkels: het traditionele nieuwjaarsboekje van het Meertens Instituut. Dit jaar een sprookjesboek uit Groningen, dat is opgetekend in 1804 met verhalen verteld door Trijntje Soldaats. Nu opnieuw uitgegeven in de originele optekening, met aanvullende informatie, hier toegelicht door Theo Meder.
(meer…)Steeds meer populaire voornamen zijn namen die het internationaal ook goed doen. Welke landen hebben hierin het voortouw genomen en wat maakt dat een naam internationale bekendheid verwerft?
(meer…)Dit artikel verscheen ook als blog in de reeks Faces of Science bij NEMO Kennislink.
Steeds minder mensen spreken van huis uit een dialect. Vroeger reisden dialectologen het hele land door om in kaart te brengen hoe mensen van dorp tot dorp praatten. Hoe doet een taalwetenschapper dat tegenwoordig?
(meer…)Eind augustus 2022 nam Antal van den Bosch afscheid als directeur van het Meertens Instituut. Onder zijn leiding zijn mooie projecten tot stand gekomen. Collega’s van het Meertens Instituut blikken terug op dit onderzoek in een korte reeks artikelen bij online tijdschrift Neerlandistiek.
(meer…)Ruim zeshonderdvijftig bedevaartsplaatsen zijn te vinden in de Bedevaartsbank, die in 2006 online kwam. In mei 2022 hebben het Meertens Instituut en het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen de handen ineengeslagen om de database gezamenlijk te onderhouden. We blikken terug op de totstandkoming van deze populaire database met geestelijk vader Peter Jan Margry.
(meer…)Op 20 mei organiseerde het Meertens Instituut een afscheidssymposium voor Gertjan Postma, die afgelopen december met pensioen ging. Postma had een bijzondere loopbaan: hij studeerde natuurkunde en specialiseerde zich in de kernfysica, maar koos uiteindelijk toch voor de taalkunde. Hij deed onderzoek naar syntactische verschijnselen in talen zoals Middelnederlands, Fries en Portugees. Bovendien deed hij veldwerk in Brazilië naar het Nederlands en het Pommers.
(meer…)
Het ‘Netherlands Institute for Advanced Study’ (NIAS) accepteert aanmeldingen voor de NIAS-fellowship 2023/2024. Ervaren internationale onderzoekers kunnen solliciteren voor een beurs van 10 maanden in het vakgebied van taal en cultuur in Nederland en de Nederlande taal en cultuur over de hele wereld. Enthousiaste onderzoekers kunnen nieuwe ideeën onderzoeken, meedoen aan uitdagende projecten, en geïnspireerd worden door het internationale, interdisciplinaire karakter van de KNAW.
(meer…)
In de nieuwsbrief van december schrijft verhalenonderzoeker Theo Meder over het Meertens Nieuwjaarsboek dat hij schreef samen met David de Vries en Eline van Ekert. Het is een wetenschappelijk verantwoorde, letterlijke editie van een sprookjes-manuscript uit 1804, met de titel ‘Trilbil en Duivelsdrek. 17 oude Groninger sprookjes van Trijntje Soldaats en haar toehoorders’. Verder leest u onder meer over een uitbreiding van de Nederlandse Voornamenbank en gedigitaliseerde brieven van Constantijn Huygens.
Wie de populariteit van zijn voornaam vanaf 1790 wil weten, kan terecht bij de vernieuwde Nederlandse Voornamenbank. Het Meertens Instituut publiceert voornamen nu vanaf 1790 in de databank.
(meer…)
De koe is een symbool voor Nederland, is het meest besproken in het stikstofdebat, maar waar is de bewondering voor haar? Al sinds de 17e eeuw gold de koe als het nuttigste dier van allemaal, en steeds vaker vragen we ons af wat er in haar binnenwereld speelt. Leonie Cornips bestudeert de communicatie van koeien: “Er lijkt niks te gebeuren, maar in een fractie van een seconde voltrekt zich iets cruciaals.” Ja, de koe is heel gewoon, maar om vele redenen het bewonderen waard.
(meer…)
Het nieuwjaarsboekje van het Meertens Instituut Trilbil en Duivelsdrek door Theo Meder bevat oude sprookjes uit Groningen, die een gruwelijker einde hebben dan de sprookjes die hedendaags verteld worden. Deze sprookjes eindigen niet met: en ze leefden nog lang en gelukkig, nee, de prins kiest voor geld in plaats van het huwelijk, of de hoofdpersoon sterft op gruwelijke wijze.
(meer…)
Waar ChatGPT veelvuldig gebruikt wordt voor het huiswerk van scholieren, mist het bepaalde kennis waarmee humor gegenereerd wordt. Wanneer Theo Meder ChatGPT vraagt om een mop te vertellen, zal geen daarvan als grappig worden beschouwd door mensen. Aan welke voorwaarden moet een mop voldoen om grappig te worden gevonden? Waarom lukt het ChatGPT niet om aan deze voorwaarden te voldoen? Lees het op Neerlandistiek.
(meer…)Op maandag 27 februari vindt er in Spui25 in Amsterdam een specialistenlezing plaats van de alumnikring taalwetenschap. Het onderwerp is dierentaal in de taalkunde. Onderzoekers Leonie Cornips en Marjo van Koppen zullen de ‘animal-turn’ in de taalkunde bespreken aan de hand van hun eigen onderzoek. Ze heroverwegen de interactie met en tussen niet-menselijke dieren en kijken met de ogen van een taalkundige naar de communicerende koeien en katten.
(meer…)Op woensdag 18 januari van 17:00 tot 19:00 uur wordt de foto-expositie Poezen van Susanne van der Kleij feestelijk geopend in Foto Atelier BW5 door taalwetenschapper Marjo van Koppen, onderzoeker naar onder meer communicatie tussen katten en mensen.
(meer…)Donderdag 12 januari presenteren Theo Meder, Eline van Ekert en David de Vries hun boek: Trilbil en Duivelsdrek: 17 oude Groninger sprookjes van Trijntje Soldaats en haar toehoorders in boekwinkel Van der Velde in Groningen. Naast een presentatie worden drie sprookjes verteld door verhalenverteller Kaj van der Plas. Komt dat horen!
(meer…)
