Het Meertens Instituut onderzoekt en documenteert taal en cultuur in Nederland en Nederlandse taal en cultuur in de wereld. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven.

Nieuws

NWO-subsidie voor onderzoek naar trends in jongerentaal
17-07-2025

NWO-subsidie voor onderzoek naar trends in jongerentaal

Taalonderzoeker Kristel Doreleijers ontvangt een NWO Veni-subsidie voor onderzoek naar taalgebruik onder jongeren. Centrale vraag: in hoeverre maken jongeren bewust grammaticale ‘fouten’ bij het vormen van hun eigen jongerentaal? De resultaten van het onderzoek worden vertaald naar een nieuw lespakket over taalvariatie voor het vak Nederlands.

(meer…)
Oproep: Nederlandse vrijwilligers gezocht met een hart voor dialect
10-07-2025

Oproep: Nederlandse vrijwilligers gezocht met een hart voor dialect

Het Meertens Instituut en de Universiteit Gent werken samen aan het Gesproken Corpus van de Nederlandse Dialecten (GCND). Dit corpus bevat geluidsfragmenten van dialecten die te beluisteren zijn op Dialectloket en de Dialectenbank van het Meertens Instituut. Help jij bij het transcriberen van deze databanken?

(meer…)
Financiering voor promovendus bij het koeientaalproject
04-07-2025

Financiering voor promovendus bij het koeientaalproject

Vijftien talentvolle aankomende onderzoekers hebben financiering gekregen uit het programma Promoties in de geesteswetenschappen van de NWO. Een van hen is Guste Staseviciute, junior onderzoeker bij het koeientaalproject.

(meer…)

In de media

Juli 2025: Publiek verdriet
16-07-2025

Juli 2025: Publiek verdriet

Op 17 juli 2014 stortte de MH17 neer in Oekraïne. Twee van de inzittenden waren de opa en oma van podcastmaker Maartje Kral waardoor zij onderdeel werd van een publiek rouwproces. Hierover maakte ze de podcast Publiek verdriet, bij DOCS.

(meer…)
Juli 2025: Kan een scheldwoord een hit worden?
14-07-2025

Juli 2025: Kan een scheldwoord een hit worden?

Op de Vierdaagsefeesten in Nijmegen hoor je die ene kreet massaal meegebruld worden. Ook jonge meisjes schreeuwen de vrouwonvriendelijke term uit volle borst mee. Hoe komt dat?

(meer…)
Juli 2025: Iene miene mutte …
14-07-2025

Juli 2025: Iene miene mutte …

Het is op sociale media als TikTok en Instagram een ware hype: hoe zing jij ‘Iene miene mutte’? De Liederenbank bevat maar liefst 131 versies. En volgens Martine de Bruin, kenner van de Nederlandse liedcultuur, is dat ‘buitengewoon gewoon’.

(meer…)

Uitgelicht

Hoe rook Amsterdam door de eeuwen heen?
27-06-2025

Hoe rook Amsterdam door de eeuwen heen?

Van stinkende grachten tot de zoete lucht van suikerraffinaderijen: geur is een vaak vergeten toegangspoort tot het verleden. Dankzij recent geuronderzoek weten we steeds beter hoe Amsterdam vroeger rook – en wat die geuren ons vertellen over het dagelijks leven van toen én nu.

(meer…)
Een nieuw type onderzoek bloeit bij het Meertens Instituut
27-05-2025

Een nieuw type onderzoek bloeit bij het Meertens Instituut

Hoe kan de relatie tussen planten en mensen nieuwe inzichten bieden bij maatschappelijke vraagstukken? Een recent gestart onderzoek zet planten in de schijnwerpers en onderzoekt hun culturele en ecologische betekenis in verleden, heden en toekomst.

(meer…)
Dat smaakt naar straattaal
07-03-2025

Dat smaakt naar straattaal

In de podcast Dat smaakt naar Meertens nemen podcastmakers Michiel van de Weerthof en Lot Broos je samen met onze onderzoekers mee op een zoektocht naar antwoorden op veelgestelde taal- en cultuurvragen vanuit de samenleving. De derde aflevering gaat over straattaal en jongerentaal en is vanaf nu te beluisteren.

(meer…)
Kunstwerk Tussenruimte vangt onderzoek in dynamische kaart
20-02-2025

Kunstwerk Tussenruimte vangt onderzoek in dynamische kaart

Hoe breng je geesteswetenschappelijk onderzoek – in al haar facetten – in kaart? Tom Heerschop, artist in residence van het Meertens Instituut, waagde zich aan een antwoord op deze vraag. Hij sprak met medewerkers en liet zich inspireren door de archiefwetenschap en de collecties van het instituut. Het leidde tot het participatieve kunstwerk Tussenruimte.

(meer…)
Nieuwjaarsboek: Grenze(n)loze taal
07-01-2025

Nieuwjaarsboek: Grenze(n)loze taal

In hoeverre trekt taal zich iets aan van landsgrenzen? Moet taal natuurlijk zijn of kan taal ook bedacht worden? En is de interactie tussen dier en mens ook taal? Zomaar een greep uit de vragen die in het Meertens nieuwjaarsboek van dit jaar worden beantwoord. In Grenze(n)loze taal: een veelzijdige blik op taalvariatie storten 19 wetenschappers zich op uiteenlopende ‘talige’ grenzen en grenzeloosheid.

(meer…)
Pieter van Reenen zorgt al meer dan 50 jaar voor het behoud van oude dialecten uit Nederland en Vlaanderen
05-12-2024

Pieter van Reenen zorgt al meer dan 50 jaar voor het behoud van oude dialecten uit Nederland en Vlaanderen

Hoe klinkt een verdwijnend dialect? Pieter van Reenen, gastonderzoeker linguïstiek en taalvariatie bij het Meertens Instituut, doet al meer dan 50 jaar taalonderzoek. Zijn werk is tot op de dag van vandaag van belang voor het behoud van oude dialecten uit Nederland en Vlaanderen.

(meer…)

Agenda

28 juli t/m 1 augustus: Zomerschool diercognitie

Zomerschool in Leusden, gericht op de filosofie van diercognitie. Een van de docenten is taalonderzoeker Leonie Cornips.

(meer…)

15 t/m 17 augustus 2025: Beats, Brabants & Boeken op Lowlands

Dit jaar kun je op Lowlands een filosofisch debat horen over allerhande Brabantse levenskwesties. Bijvoorbeeld of de grindtegel geschikt is voor een koffietafel? Werkt het worstenbroodje als goede boekenlegger? En waarom worden er tijdens carnaval meer kinderen verwekt dan tijdens de Boekenweek?

(meer…)

12 september 2025: ‘Dag van de Nederlandse partikels’

Op 12 september 2025 neemt Ton van der Wouden afscheid van het Meertens Instituut en deze dag zal uiteraard in het teken staan van partikels.

(meer…)