Januari 2020: Wat kan een stagiair zoal leren tijdens een stage op het Meertens Instituut?

Het antwoord op deze vraag wordt gegeven door Guido Moerdijk, student Geschiedenis aan de Universiteit Leiden en stagiair op het Meertens Instituut. Guido heeft met enkele andere stagiairs onder beleiding van Nicoline van der Sijs een aantal maanden gewerkt aan de zeventiende-eeuwse kranten die door vrijwilligers zijn overgetikt, en die in de loop van 2020 op Delpher zullen worden gepresenteerd. De stagiairs hebben de informatie van de kranten op artikelniveau ontsloten en aangevuld, zodat onderzoekers alle artikelen apart kunnen opvragen. Tijdens dit werk heeft Guido speciaal gekeken naar de berichtgeving over de Glorious Revolution in 1688. Hoe berichtten Nederlandse kranten in de zeventiende eeuw over het nieuws van de Glorious Revolution? Was men in de tijd zelf op de hoogte van de achtergronden? Hieronder een verslag van zijn bevindingen.

(Longread)

Toen de Britse historica Lisa Jardine in een Frans restaurant zat te werken aan een boek, vroeg de medewerker van het restaurant wat ze aan het schrijven was. Jardine antwoordde dat ze een boek aan het schrijven was over de Nederlandse verovering van Engeland in 1688. “U maakt een grapje zeker,” antwoordde de man. Hij zei dat hij zich niet kon voorstellen dat een klein landje als Nederland ooit een grootmacht als Engeland zou kunnen verslaan, laat staan binnenvallen en de strijd nog winnen ook. Jardine antwoordde dat dat in 1688 toch echt was gebeurd. 

De ‘Glorious Revolution’, zoals de Nederlandse invasie van Engeland genoemd wordt, staat zowel in de Britse als de Nederlandse geschiedenis bekend als een belangrijke gebeurtenis. Dat kwam met name omdat zowel de Engelsen als de Nederlanders in die tijd zelf ook meenden dat een invasie van Engeland niet mogelijk zou zijn. De Engelsen hadden een groot staand leger van ongeveer 40.000 mensen, die sterk onder controle stond van de katholieke Engelse koning Jacobus II. De positie van de Engelse koning was echter zwak omdat een groot deel van de Engelse bevolking protestants gezind was. De Staten-Generaal in de Republiek zat ook niet te wachten op inmenging in een buitenlands conflict, laat staan via een militaire inval. Toch zou de invasie van Engeland worden doorgezet, omdat men bang was dat Frankrijk en Engeland zouden gaan samenspannen tegen de Republiek, net zoals in 1672.  Dit hele invasieplan was een initiatief van stadhouder (legeraanvoerder) Willem III, die met steun van een deel van de protestantse Engelse bevolking een mogelijkheid zag zijn monarchale ambities waar te maken en koning van Engeland te worden.