Nieuw in de collectie: woordenboeken

Het Nederlandse taalgebied is relatief klein. Toch worden er nog regelmatig interessante woordenboeken op de markt gebracht. Ook de bibliotheek van het Meertens Instituut heeft in de loop van de jaren een aanzienlijke hoeveelheid woordenboeken verzameld. De afgelopen weken werd de collectie aangevuld met onder meer de volgende woordenboeken:
 
  • Het Oud-Gemerts woordenboek. In 1885 werd er een zeer uitgebreide vragenlijst samengesteld door Pieter Willems. De enquête werd opgesteld met het oog op een vergelijkende klank- en vormleer van de zuidelijke Nederlandse dialecten en werd verspreid in 337 plaatsen. Willems stuurde de enquête onder meer naar pater Gerlacus van den Elsen in Gemert, Noord-Brabant. Van der Elsen vulde de vragenlijsten uitgebreid in en zond het terug, maar het enquêtemateriaal werd nooit gebruikt. 125 jaar na dato zijn de bouwstoffen door Piet Vos grondig omgewerkt tot het Oud-Gemerts woordenboek. Dit beschrijft in 450 pagina’s de woordenschat van een dialect van lang geleden.
  • Spreekwoorden, uitdrukkingen, gezegden en zegswijzen in de Venrayse streektaal (isbn 9789080067431) geeft precies wat de titel belooft. De samenstellers – onder leiding van spreekwoordenverzamelaar Frits Linssen – hebben meer dan 6.000 min of meer typisch Venrayse uitspraken verzameld in dit boek van nog net geen 500 bladzijden. Bijvoorbeeld: Wie gén snotneus hit, hoeft zien neus ok nie te snÅ«ve. De Venrayse spreektaalspreker bedoelt hiermee: wie het niet aangaat, hoeft zich er ook niets van aan te trekken. Dit kloeke boek lijkt redelijk compleet maar die indruk is volgens de samenstellers onjuist: “omdat de rijkdom van de Venrayse streektaal zo uitgebreid is, dat niet alles uit het verleden is vastgelegd.
  • De Tuinman, de Tsaar & de Zwarte Tulp (isbn 9789048200184) is speciaal voor voetballiefhebbers een fascinerend naslagwerk over bijnamen uit de wereld van deze volkssport. De auteur Ed van Eeden geeft niet alleen een overzicht van de bijnamen van legendarische voetballers, maar voegt daar ook steeds een korte biografie aan toe. De lezer kan dit naslagwerk creatief inzetten en zelf een elftal samenstellen, met bijvoorbeeld Boris Boef, Dennis the Menace, Zoef de Haas, Shrek en SuperMario. Hun echte namen vindt u in dit boek.

Dit artikel is verschenen in de digitale nieuwsbrief van het Meertens Instituut. Ook abonnee worden? Klik hier