Audiocollecties - Meertens Instituut

Audiocollectie ‘De Straat’ en provincie Utrecht (1977 en 1981-1987)

De audiocollectie bestaat uit 11 opnamen van Prof. G.H. Jansen ten behoeve van zijn boek 'De Straat' over de Kovelaarstraat in Utrecht en 17 opnamen uit de provincie Utrecht o.l.v. dr. Bert Schouten van het Fonologisch Instituut van de Rijksuniversiteit Utrecht. Deze laatste opnames zijn in 1985 ontvangen door het...

Audiocollectie ‘Talen en Culturen in de Utrechtse wijken Lombok en Transvaal, TCULT’ (1998 – 2002)

Talen en Culturen in de Utrechtse wijken Lombok en Transvaal (TCULT) was een Interdisciplinair onderzoek gericht op de eigenschappen en de dynamiek van taal en cultuur in een multi-etnische omgeving, de Utrechtse wijken Lombok en Transvaal. Het werd gefinancierd door het NWO en liep van 1998-2002. Het is ontstaan uit...

Audiocollectie Behorende bij de Reeks Nederlandse Dialectatlassen (1962)

Deze audiocollectie hoort bij de 'Reeks Nederlandse Dialectatlassen'. De RND werd in de periode 1925-1982 samengesteld door E. Blancquaert (Universiteit van Gent) en W. Pée (Universiteit van Luik). De basis voor dit dialect-geografisch project bestaat uit 142 zinnen die iedere informant in zijn dialect diende te vertalen. Het gaat om...

Audiocollectie Brieven aan de Toekomst (1998)

In een gezamenlijk project van het Nederlands Centrum van Volkscultuur (Utrecht), het Nederlands Openluchtmuseum (Arnhem) en het Meertens Instituut werd aan alle Nederlanders in 1998 de vraag gesteld of ze mee wilden werken aan de opbouw van een bijzonder archief: Brieven aan de Toekomst. Er werd gevraagd om een dag...

Audiocollectie Corpus Sociolinguistisch Onderzoek Amsterdam (SOA, 1975) en Amsterdams Sociolinguïstisch Onderzoek (ASO, 1993) (1973 – 1997)

De Werkgroep Frequentie-onderzoek van het Nederlands en het Meertens Instituut voerden in de jaren 70 een onderzoek uit naar de 'gesproken taal', het Sociolinguïstisch Onderzoek Amsterdam (SOA). In dit kader werd door de onderzoekers Eveline de Jong en Henk Heikens een selecte steekproef onder de Amsterdamse bevolking uitgezet en werden...

Audiocollectie Dames Dings, (1991 – 1995)

Tussen 1991 en 1995 is er vanuit het Meertens Instituut een reeks veldwerkopnames gemaakt van de zusters Anna van Gog-Dings (1917- ) en Jeannette van der Putten-Dings (1920-2011). De dames Dings kenden een omvangrijk liederenrepertoire uit het hoofd; hun moeder was Gertruda Dings-Verschaeren (1891-1990), van wie diverse gezongen liederen zijn...

Audiocollectie Dialect in Katwijk aan Zee (1994)

Deze audiocollectie is samengesteld in 1994 door drs. C.L. de Vink ten behoeve van zijn onderzoek naar het dialect in Katwijk aan Zee. Dhr. De Vink heeft de collectie aan het Meertens Instituut geschonken.

Audiocollectie Dialectnivellering in Limburg (1985-1987)

Deze collectie bestaat uit audio verzameld tussen 1985 en 1987 door Frans Hinskens in het Limburgse dorp Rimburg, t.b.v. zijn promotieonderzoek naar dialectnivellering in Limburg. De data bestaat uit vrije gesprekken tussen dialectsprekers, tussen sprekers van het Rimburgse dialect en sprekers van een afwijkend dialect en tussen sprekers van het...

Audiocollectie Dutch Rituals (2004)

'Dutch Rituals' was een (onderzoeks)project over volkscultuur en rituelen dat in 1999 werd gestart door medewerker etnologie Gerard Rooijakkers. Een aantal studenten en een fotografe zijn begonnen met materiaal te verzamelen. Het project is echter nooit echt goed opgestart, en ook niet afgerond.

Audiocollectie Edisyn (2009 – 2010)

Van september 2005 tot september 2010 (N.B. in de praktijk liep dit project tot maart 2012) werd op het Meertens Instituut het project European Dialect Syntax (Edisyn) uitgevoerd. Dit project beoogde enerzijds het verzamelen en analyseren van syntactische verdubbelingsverschijnselen in de Nederlandse dialecten en anderzijds het opzetten van een netwerk...

Audiocollectie eersteklassertjes (1969 – 1973)

In 1969 heeft taalkundige Jo Daan (voormalig hoofd van de afdeling Dialectologie van het Meertens Instituut) samen met medewerker Henk Heikens op een aantal scholen in Oostelijk Flevoland een onderzoek verricht naar het woordgebruik van kinderen. Dat gebeurde in samenwerking met de sectie taalkunde van de Stichting voor het Bevolkingsonderzoek...

Audiocollectie final devoicing van fricatieven in Twentste dialecten (2003)

Deze audiocollectie bestaat uit 5 opnamen uit 2003, opgenomen door Marjolijn Schoemans. Zij deed als stagiaire op het Meertens Instituut onder begeleiding van Marc van Oostendorp onderzoek naar final devoicing van fricatieven in Twentste dialecten.

Audiocollectie Fonetiek van de Universiteit van Amsterdam, (1920 – 1979)

De cylinders, platen, banden en papierbanden in deze omvangrijke audiocollectie vormen samen de collectie Fonetiek van de Universiteit van Amsterdam (UvA). De collectie bestaat uit meer dan 1700 audiodragers. Het Meertens Instituut heeft deze collectie in 2000/2001 gedigitaliseerd en de collectie wordt in 2015 aan het MI geschonken. De collectie...

Audiocollectie Geheimtaal – Omgekeerd praten in IJmuiden (1965 – 1994)

Het IJmuiden van voor de oorlog was te jong om een eigen dialect te hebben. Het had wel een eigen taal (omgekeerd praten). Die taal werd vloeiend gesproken door jongeren maar ook door volwassenen, zoals de mannen van de sleepboten als die met elkaar nieuwtjes uitwisselden, die de concurrentie niet...

Audiocollectie Goeman-Taeldeman-Van Reenen-project (1979-1996)

In het Goeman-Taeldeman-Van Reenen-project (1979-1996) is op geluidsband de uitspraak van woordvormen in de vele regionale variëteiten binnen het Nederlandse taalgebied geregistreerd. De opnames zijn op papier getranscribeerd en gecodeerd. Deze gegevensbank is basis voor fonetisch en morfologisch onderzoek. Het is een samenwerkingsproject van het Meertens Instituut met Universiteit Gent,...

Audiocollectie H.N. de Boer – Van den Bronk (ca. 2004)

H.N. de Boer-van den Bronk (1919-2012) voerde een jarenlange praktijk als gebedsgenezeres en magnetiseur. Zij ervoer haar gave voor het eerst in 1968 en ondervond daarbij inspiratie in de Italiaanse priester Pater Pio. Ze stond bekend als 'de blinde genezeres'.

Audiocollectie Herman Roza, klederdracht (1979-2005)

Herman Roza was klederdrachtexpert en -verzamelaar; op zijn zestiende raakte hij in de ban van klederdracht en dat is niet meer overgegaan.

Audiocollectie J.R.W. Sinninghe (1904-1988)

Jacques R.W. Sinninghe (1904 -1988) was liefhebber en verzamelaar van volksverhalen. Van 1941 tot 1947 werkte hij in opdracht van de Volkskundecommissie op het Volkskundebureau van de KNAW voor het volksverhaalonderzoek. In 1955 was Sinninghe oprichter van de 'Stichting tot Codificatie van de Nederlandse Volksverhalen'. Deze stichting bracht een omvangrijke...

Audiocollectie Jo Daan in Amerika (1966)

Jo Daan (1910-2006) was van 1939 tot haar pensioen in 1975 werkzaam als medewerker en hoofd van de afdeling Dialectologie van het P.J. Meertens Instituut. In 1966 deed zij onderzoek in de Verenigde Staten van Amerika naar de taal van afstammelingen van Nederlandse emigranten. Dit onderzoek resulteerde in 112 audiobanden...

Audiocollectie Jongerentaal en straattaal (2002 – 2004)

Audio verzameld in het kader van het project 'Jongerentaal en straattaal' (2003 - ), waarin straattaal zowel taalkundig als antropologisch in kaart wordt gebracht, op basis van onderzoek naar de taalkundige diversiteit van jongeren met een verschillende etnische achtergrond in de grote steden in Nederland.

Audiocollectie Lezingen Congres CIAP (SIEF) (1955)

Deze audiocollectie bestaat uit de opnames van de lezingen van een CIAP conferentie die in 1955 in Arnhem werd gehouden. CIAP staat voor La commission Internationale des Arts Populaires en was de voorloper van SIEF (Société International d' Ethnologie et de Folklore). Meer over dit congres is hier te lezen.

Audiocollectie Liederen uit de Kempen (1970 – 1993)

Harrie Franken (1937-2003) was onderwijzer. Hij begon in 1968 met het verzamelen van liederen uit zijn eigen Oost-Brabantse omgeving die hij zorgvuldig documenteerde. Hij publiceerde zijn materiaal in Liederen en Dansen uit de Kempen (1978) en in de twintig delen van de Kroniek van de Kempen – een bundeling van...

Audiocollectie Limburg/Maastricht (1961, 1997-1998)

Deze audiocollectie bestaat uit 20 opnamen uit 1997 en 1998 met gesprekken en elicitatietesten onder leiding van Willy Jongenburger en Caroline Smits, opgenomen op cassettes t.b.v. hun onderzoek naar het bestaan van twee verschillende varianten van het Maastrichts: Hoog Maastrichts (dialectsprekers met hoge sociaal-economische status) en Laag Maastrichts (dialectsprekers met...

Audiocollectie Meertens Grammofoonplaten (1930 – 1980)

Deze audiocollectie bestaat uit 412 gedigitaliseerde opnamen van de grammofoonplaten en scans (tiff) van de hoezen.

Audiocollectie Migratie en Materiële cultuur (2001 – 2005)

Het project 'Migratie en Materiële Cultuur' was een samenwerkingsproject van het Meertens Instituut en SISWO/Instituut van Maatschappijwetenschappen. Het project onderzocht de rol van huisraad en huisinrichting bij de constructie van etnische identiteiten onder verschillende migrantengroepen.

Audiocollectie Nederlands in Brazilië (1981 – 1983, 1993)

Halverwege de negentiende eeuw emigreerden zo'n vijfhonderd inwoners van west Zeeuws-Vlaanderen naar Brazilië. Tot op de dag van vandaag wordt daar nog door een paar families (een variant van het) Zeeuws gesproken. Deze audiocollectie bestaat uit gedigitaliseerde opnamen, waaronder radio-uitzendingen en opnamen gemaakt in Brazilië, o.a. door antropologiestudent Frans Buysse...

Audiocollectie Nederlands in Frankrijk (1964 – 1966)

Deze audiocollectie bestaat uit gedigitaliseerde dialectopnamen van de Nederlandse gemeenschap rond Duinkerken. De 116 bandopnamen zijn gemaakt door de Universiteit Gent. De opnames zijn beschikbaar gemaakt via de Nederlandse Dialectenbank.

Audiocollectie Nederlands-Duitse taalcontactsituaties (1990)

J. Berns, onderzoeker aan het Meertens Instituut, en H. Daller maakten gebruik van vragenlijsten voor een onderzoek naar het gebruik van Nederlands en Duits in de grensstreek van Nijmegen (Millingen, Kleef, etc.).

Audiocollectie Radioprogramma ‘Efkies moôi anzitte’ (2000 – 2007)

Marijke Smit presenteerde van 2000 t/m 2007 iedere maand het radioprogramma 'Efkies moôi anzitte' op Radio Wieringermeer. Het programma duurde een uur waarin het gesprek met de gast (uitsluitend in het Westfries) werd afgewisseld met Westfriese liedjes. De gesprekken gaan bijvoorbeeld over het boerenbestaan, de oorlog en het vieren van...

Audiocollectie Radioprogramma ‘Vonken onder de As’ (1967-1994)

Opnamen van het NOS-radioprogramma "Vonken onder de as" (redactie Hendrik Entjes en Jaap Brand) met Nederlandse volksverhalen en volksgebruiken. De collectie is in 2000 geschonken door het Nederlands Centrum voor Volkscultuur (NCV), en bestaat uit de gedigitaliseerde opnamen.

Audiocollectie Radioprogramma Ate Doornbosch ‘Onder de Groene Linde’ (1957 – 1994)

Het radioprogramma "Onder de Groene Linde" was een van de langst lopende programma's uit de Nederlandse omroepgeschiedenis. Het programma met Nederlandse volksliedjes werd onder leiding van Ate Doornbosch (1926-2010) uitgezonden van 1957 tot 1994. In totaal zijn er zo'n 1370 afleveringen gemaakt. Deze audiocollectie bestaat uit opnamen van het radioprogramma.

Audiocollectie SAND (2000 – 2003)

SAND staat voor syntactische atlas van de Nederlandse dialecten. Om data voor SAND te verzamelen zijn door heel Nederland en Vlaanderen interviews afgenomen tussen 2000 en 2003. De opnamen zijn gemaakt op DAT of minidisc; de originelen bevinden zich op het Meertens Instituut.

Audiocollectie Syntactische variatie in het algemeen Nederlands van Heerlen (1989 – 1991)

Deze audiocollectie bestaat uit opnamen gemaakt in 1989-1991 door Leonie Cornips in het kader van haar promotieonderzoek naar syntactische variatie in het algemeen Nederlands van Heerlen.

Audiocollectie Taal en identiteit op de Waddeneilanden (2000-2010)

De audio in deze collectie is tussen 2000 en 2010 verzameld in het kader van het promotieonderzoek van Mathilde Jansen, 'Taal en identiteit op de Waddeneilanden'. In dit project stonden de processen van dialectverlies en dialectbehoud op de Nederlandse Waddeneilanden Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog centraal. Het hoofdaccent lag...

Audiocollectie Taal in de Bollenstreek (1986-1987)

13 opnamen van schoolkinderen uit Lisse en De Zilk, 8 opnamen met vrije gesprekken en opgelezen woordjes met diverse mensen uit de Bollenstreek en bollensector.

Audiocollectie Taal van de elite (1989 – 1994)

Berber Voortman was als junior-onderzoeker werkzaam op het Meertens Instituut van 1989 tot 1993. Ze promoveerde in 1994 aan de Universiteit van Amsterdam met het proefschrift 'Regionale variatie in het taalgebruik van notabelen: een sociolinguïstisch onderzoek in Middelburg, Roermond en Zutphen'. Voortman nam gesprekken op met advocaten, artsen, directeuren en...

Audiocollectie Taal van Haaksbergen (1972 – 1975)

Deze audiocollectie bestaat uit gedigitaliseerde opnames van diverse Haaksbergers. Zij zijn op een twintigtal audiocassettes opgenomen door Dinant Dijkhuis (1910-1974), ten behoeve van het boek 'Taal van Haaksbergen', waarin hij het idioom van het gesproken Haaksbergs vastlegde. Met een bandrecorder ging hij langs vrienden en familie en nam hij verhalen...

Audiocollectie Taalgebruik Nederlands in de Verenigde Staten (1989-1998)

De audio-opnamen in deze collectie zijn tussen 1989 en 1995 gemaakt in de VS door Jaap van Marle, voormalig directeur van het Meertens Instituut, en Caroline Smits, promovenda aan de UvA en het Meertens Instituut. Hun onderzoek naar het taalgebruik van nakomelingen van Nederlandse immigranten uit de 19e en 20e...

Audiocollectie Van Dialect naar Regiolect (2007 – 2011)

Deze data zijn verzameld in het kader van het project Van dialect naar regiolect: hoe deze verandering weerspiegeld wordt in productie en perceptie van de sprekers. In dit project werd dialectverandering in het Nederlandse dialectgebied (Nederland en Vlaanderen) onderzocht. Daartoe zijn in 85 plaatsen dialectopnamen gemaakt. In elke plaats zijn...

Audiocollectie Veldwerk Ate Doornbosch ‘Onder de Groene Linde’ (1950 – 1986)

Deze audiocollectie bestaat uit de veldwerkopnamen van Nederlandse (volks)liederen die zijn gemaakt door Ate Doornbosch en anderen t.b.v. het radioprogramma "Onder de Groene Linde". De opnames werden gebruikt in het radioprogramma, maar komen niet één op één overeen. In totaal verzamelde Doornbosch ruim 500 banden met 7500 authentieke opnamen. De...

Audiocollectie Veldwerk Will D. Scheepers, traditionele volksliederen, (1950 – 1985)

De musicologe Will D. Scheepers (ca 1913-1990) werkte als typiste bij het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Zij assisteerde etnomusicoloog Jaap Kunst bij zijn colleges. Zij verrichtte muzikaal veldwerk samen met Jaap Kunst en later met Ate Doornbosch tot 1965. Ze trok met een bandrecorder door het land en maakte...

Audiocollectie Verhalenverzameling Frans Foppe (1980 – 1995)

Frans Foppe (1946 - 2001) was 'vertelkunstenaar'. Hij werkte als psycholoog bij het Vormingscentrum Recreatie en Kunst (VREK). Hij was vanaf 1992 freelance verhalenverteller. Hij richtte uitgeverij Basispers op, die gespecialiseerd was in het uitgeven van registraties van vertel-ontmoetingen die hij ook vaak organiseerde. Hij opende een vertellersbibliotheek annex documentatiecentrum...

Audiocollectie Volkskunde (1974 -)

Deze audiocollectie bevat een verzameling aan volkskunde gerelateerde opnamen, waaronder diverse opnamen over maaien gemaakt door Voskuil voor zijn onderzoek naar de zeis en de dorsvlegel. Veel opnames vallen in de categorie 'vrije gesprekken' en het is waarschijnlijk dat er enige overlap bestaat tussen de collectie vrije gesprekken van het...

Audiocollectie Vrije gesprekken, behorende bij de Nederlandse Dialectenbank (1953 – 1972)

De afdelingen Dialectologie en Volkskunde hebben (ca. 5000) opnamen gemaakt van o.m. dialectsprekers en verhalenvertellers in Nederland en Vlaanderen; de vrije gesprekken. Bij de opnames werden door onderzoekers als projectdocumentatie stamboeken bijgehouden. Deze bevatten aantekeningen van de veldwerkers betreffende de opname (kwaliteit, lengte, gespreksonderwerpen) en persoonlijke gegevens van de sprekers. De...

Audiocollectie Waterlands dialect (1997)

Deze audiocollectie bestaat uit een dialectopname gemaakt door dhr. S. Tol, een van de proefpersonen van Etske Ooijevaar. De opname bevat gesprekken met zijn moeder en tante in Waterlands/Volendams dialect.

Audiocollectie Winterswijk (1991)

Opnamen met interviews, vragenlijst en vertaalzinnen, van mensen uit Winterswijk.

Audiocollectie Wonen in een Dudokhuis (1996)

Honderd jaar geleden werd de beroemde Nederlandse architect Willem Marinus Dudok directeur Publieke Werken in Hilversum. In die functie ontwierp hij verschillende sociale woningbouwprojecten. Centraal in Dudoks filosofie stond de wijkgedachte: een wijk was voor hem een duidelijk afgerond en afgescheiden deel van een stad. Maar werd dit ook zo...