Publicatiedatum: 9 februari 2018

Symposium: Geluiden van Nederland

Medio 2018 gaat het hoofd van de audiostudio's van het Meertens Instituut, geluidstechnicus Kees Grijpink, met pensioen. Sinds 1998 beschikt het Meertens Instituut over geluidsstudio's. 

Deze waren in eerste instantie bedoeld voor het digitaliseren van het eigen geluidsarchief. Al gauw bleek er ook van buitenaf een grote vraag te zijn naar dit specialisme. Sindsdien is er door menig culturele instantie een beroep gedaan op onze ervaring en kennis. Om het afscheid van onze geluidstechnicus luister bij te zetten organiseert het Meertens Instituut op 26 april het symposium Geluiden van Nederland. 

(Snel naar het programma? Scroll naar beneden.)

6.382 uur aan audioopnames
Als je je in de geschiedenis van de Meertens audiostudio's verdiept, begrijp je hoeveel vakmanschap er achter de audiodigitalisering schuilgaat. 6.382 uur aan audioopnames heeft Kees Grijpink in de afgelopen decennia gedigitaliseerd aan het Meertens Instituut. Grijpink werkt sinds 1996 als medewerker digitalisering en hoofd van de audiostudio. Een nieuwe uitdaging voor Grijpink, die voorheen voor internationale platenmaatschappijen had gewerkt: het digitaliseringswerk moest aan het Meertens Instituut van de grond af opgebouwd worden. Grijpink: “Er was een bandrecorder, een cassettedek en een versterker. Dat was alles.” 

Van analoog naar digitaal
Het conserveren en restaureren van dit eerste materiaal was heel arbeidsintensief, vertelt Grijpink: “Het waren voornamelijk opnames uit de jaren ’40, toen er nog geen bandrecorders waren. De geluidsdragers waren glazen acetaat platen. Daarvan kon je hooguit twee op een dag digitaliseren." Behalve over grammofoonplaten, beschikt het Meertens Instituut over heel divers geluidsmateriaal. “Normale geluidsbanden, cassettes, DAT-tapes. Eigenlijk vanalles.” En daar werkt Grijpink nog steeds mee, want de digitalisering van al dat oude materiaal begint pas nu in zicht te komen. De bewerkingstechnieken zijn wel enorm verbeterd, laat Grijpink zien, evenals de geluidsformaten. "Nu hebben we alles digitaal. In het begin gebruikten we aiff, maar nu zitten we op een kwaliteit die twee keer zo hoog is. Dat heet bwf: broadcast wave format.”

  • "Zeg jij nou ook eens wat!" hoorde hij juffrouw Haan zeggen. "Nee, nee," protesteerde Beerta. "Ik zeg niets." Lees hier de passages uit Het Bureau waarin wordt beschreven hoe de bandrecorder zijn intrede deed in het Bureau.
  • Meer lezen over de geschiedenis van de audiodigitalisering aan het Meertens Instituut? Klik hier.
  • Hoofd van de afdeling Dialectologie Jo Daan was in de jaren zeventig een pionier in het gebruik van moderne audiotechnieken. Lees meer in: Jo Daan, in eerste instantie wetenschapper (via Neerlandistiek.nl).
  • Luisteren naar opnames uit ons archief? Klik hier voor de audiocollecties.
Programma 
Met de audiodigitalisering van het eigen archief en dat van andere culturele instellingen hebben de Meertens studio's een belangrijke plaats ingenomen bij de conservering van het Nederlands cultureel erfgoed. Je zou kunnen zeggen dat Grijpink in zijn lange loopbaan duizenden Nederlandse stemmen gehoord. Geluiden uit voorbije tijden: mensen die met trots hun dialect spreken, of onvast klinken omdat het bezoek van de wetenschapper met de opnameapparatuur spannend was, vrolijke liedjes, tikkende klokken en ruisende koelkasten (die Grijpink vakkundig weggewerkt heeft). Kortom, de geluiden van Nederland.

Geluiden van Nederland
13:00-13:15 Ontvangst
 
13:15-13:45 Douwe Zeldenrust: Geluiden uit het verleden, de audiocollecties van het Meertens Instituut: van digitaliseren naar contextualiseren. 
13:45-14:15 Martine de Bruin: 'Wat hoor ik hier in het midden al van de nacht?'. Zoeken op tekst en muziek van mondeling overgeleverde liederen.
14:15-14:45 Marc van Oostendorp: Het hondje dat geen ‘vrouw’ wilde zeggen. Taalwetenschap en geluidsopname. 
 
14:45-15:15 Pauze
 
15:15-15:45 Theo Meder: De kunst van het verstaan. Volksverhalen in substandaard Nederlands.
15:45-16:15 Arjan van Hessen: Ontwikkelingen binnen de spraak- en taaltechnologie. 
16:15-16:45 Mathilde Janssen: 'Oud hout op de zolder'. De klanken van het Amelands.
 
16:45-17:30 Borrel 

Details
Datum: 26 april van 13:00 – 17:30 uur
Meertens Instituut (Oost Indisch Huis), Korte Spinhuissteeg 3, Amsterdam.
Aanmelden: Het maximum aantal deelnemers is bereikt. U kunt zich opgeven voor een plek op de wachtlijst via simone.wolff@bb.huc.knaw.nl